Üniversitelerde görev yapan akademik personel ve memurlar dışında, öğrencilerle ilgili idari işlemler de dava konusu olabilmektedir. Üniversitelerde okuyan öğrencilere “Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği” mevzuatı uygulanmaktadır. Bu yönetmeliğe göre öğrencilere disiplin cezaları verilebilmekte ve bu disiplin cezaları da idari dava konusu olabilmektedir.
Üniversite Öğrencileri İle İlgili Dava Çeşitleri Nelerdir?
- Disiplin Cezalarına İlişkin İşlemlerden Kaynaklanan Davalar
- Kayıt İşlemleri ve Kayıt Silme İşlemleri İle İlgili Davalar
- Not Tespit ve Sınav İşlemlerinden Kaynaklanan Davalar
- Diğer Öğrencilere İlişkin Davalar
Üniversite Öğrencisine Disiplin Soruşturması
Öğrencilere ilişkin disiplin cezalarında öncelikle mutlaka disiplin soruşturması açılması gerekmektedir. Bu disiplin soruşturmasında uyulması gereken bazı hususlar vardır. Bunlar:
- Soruşturma evresini yöneten soruşturmacının mutlaka “tarafsız” olması gerekmektedir.
- Öğrencinin mutlaka “savunması” alınması gerekir.
- Savunma için öğrenciye yeterli süre tanınmalıdır.
- Öğrencinin eylemi ile verilen ceza orantılı olmalıdır, örtüşmelidir.
Hangi Durumlarda Bu Yola Başvurulabilir?
- Öğrencilerin okul ya da ders kayıtları yapılmaması ya da yanlış yapılması durumunda.
- Başarısızlık, devamsızlık, harçları ödememe gibi nedenlerle öğrencilerin kayıtlarının silinmesi halinde.
- Üniversite öğrencileri girmiş oldukları yazılı sınavlardaki notlarını yetersiz ya da düşük bulmaları halinde, yani daha yüksek not almayı düşündükleri takdirde aldıkları notun iptali istemiyle iptal davası açabilirler.
- Üniversitelerde yapılan sınavlarla ilgili diğer davalar (sınava kabul edilmeme, mazeret sınav hakkı, yetenek sınavı ve sözlü sınav) gibi hususlar için de iptal davası açılabilecektir.
Notun iptali istemiyle açılan davada İdare Mahkemesince, sınav kağıdı ilgili idareden getirilecektir. Hocalara sınav kağıdı üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak, davacının notunun “hukukilik denetimi” yapılacaktır. Bilirkişiler yapılan inceleme sonucunda daha yüksek bir not takdir ederse dava konusu işlem iptal edilir. Ancak daha düşük veya aynı not takdir edilirse dava esastan reddedilecektir. Belirtmek gerekir ki eğer o yerde tek üniversite varsa talimat yoluyla başka illerde bulunan üniversitelerdeki hocalara sınav kağıdı üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılacaktır.
Savunması Alınmadan Öğrenciye Disiplin Cezası Verilmesi Hakkında Danıştay Kararı
- Danıştay 8. Daire, 17/04/2017, E. 2016/11720, 2017/3025 Sayılı Kararında
… Vakıf Üniversitesi … Fakültesi 2. Sınıf öğrencisi olan davacının… dersinin yıl sonu sınavında kopya çektiğinden bahisle, Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 7/e maddesi uyarınca “Yükseköğretim Kurumlarından Bir Yarıyıl Uzaklaştırma” cezası ile tecziyesine ilişkin 04/09/2015 tarihli 40761362302.12.01/161 sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada; İdare Mahkemesince tüm dosya kapsamı, tutanak tanık beyanları ve belgelerden, davacının kopya çekmek fiilini işlediğinin tespit edildiği, usulüne uygun yapılan soruşturma sonucu hukuka uygun bir şekilde işlemin tesis edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, 18.08.2012 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 7/e maddesinde “Sınavlarda kopya çekmek veya çektirmek” fiilinin Yükseköğretim kurumundan bir yarıyıl için uzaklaştırma cezasını gerektiren disiplin suçu olarak belirlendiği, davacının savunmaya davet yazısının kendisine soruşturmanın yapılacağı 05.08.2015 tarihinden bir gün önce tebliğ edildiği iddiası karşısında tebliğin savunmadan en az bir hafta önce yapıldığına ilişkin bilgi ve belgenin dosyada mevcut olmadığı, savunmaya davet yazısının üzerinde mevcut tarihin de tebliğ tarihi sayılamayacağı dikkate alındığında, Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin, hakkında disiplin soruşturması açılan öğrenciye isnat edilen suçun neden ibaret olduğunun savunmasını yapacağı tarihten en az yedi gün önce yazılı olarak bildirileceği hükmüne uyulduğu hususunun sabit olmadığı tespit edildiğinden, savunma hakkı ihlal edilerek verilen disiplin cezası işleminde hukuka uyarlık, aksi yöndeki Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Disiplin Cezalarında Tebligat İşleminin Elektronik Yolla Yapılması Hakkında Danıştay Kararı
- Danıştay 8. Daire, 21/03/2017, E.2015/14334, 2017/1846 Sayılı Kararında
03/12/2013 tarihinde davacıya ait öğrenci kimlik kartı ile davalı üniversite kampüsüne giriş yapmak isteyen şahsın tespit edilmesi üzerine güvenlik görevlilerince tutanak tutulması ile başlayan süreçte davacı hakkında soruşturma başlatıldığı, başlatılan soruşturma neticesinde davacının eylemine uyan Yükseköğretim Öğrenci Disiplin Yönetmeliği madde 6/c bendi uyarınca bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma cezası yerine Yönetmeliğin 23. maddesi uyarınca bir alt ceza olan kınama cezası verilmesi üzerine açılan davada; Yükseköğretim Öğrenci Disiplin Yönetmeliği’nin “Savunma Hakkı” başlıklı 15. maddesinde hakkında disiplin soruşturması açılan öğrenciye isnat edilen suçun neden ibaret olduğunun savunmasını yapacağı tarihten en az yedi gün önce yazılı olarak bildirileceği, savunmasını yapmak üzere gelen kişinin savunmasını yazılı olarak sunmayı talep etmesi halinde kendisine üç günden az olmamak üzere süre verileceği ve soruşturmanın öğrencinin kendini gereği gibi savunmasına imkan verecek şekilde yürütüleceği hükümleri düzenlenmiştir. Söz konusu olayda, ilgili Üniversitenin Yönetmeliğinde tebligat işlemlerinin Elektronik yolla mail aracılığıyla yapılmasına cevaz veren bir hüküm olmamasına rağmen, davacıya yollanılan savunmaya davet yazısının elektronik posta yoluyla yapılması, davacının savunma hakkını gereği gibi kullanmasını kısıtlar nitelikte olduğu, ayrıca üniversite tarafından soruşturma heyetinin yapacağı tebligatların e-mail yoluyla bildirileceğinin belirtilmesine ilişkin yazının bu usule aykırılığı ortadan kaldırmadığı sonucuna varıldığından davacının, davalı Üniversite Rektörlüğü tarafından kınama disiplin cezası ile tecziyesine dair 13/05/2014 tarihli karar ile bu karara karşı yapılan itirazın reddine ilişkin Koç Üniversitesi Yönetim Kurulu’nun 28/05/2014 tarih ve 2014/11 sayılı kararında hukuka uygunluk, aksi yönde verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Kayıt İşlemleri ve Kayıt Silme İşlemleri İle İlgili İşlemlerden Kaynaklanan Davalar Hakkında Danıştay Kararları
- Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 17/02/2016, E. 2014/397, 2016/298 Sayılı Kararında
İlgililerin hile ile tesis ettikleri, yükseköğretim kurumuna kayıt yolundaki idari işlemlerin dahi öğrenim süresi içinde geri alınabileceğinin ifade edildiği uyuşmazlık konusu olayda ise, yükseköğretim kurumundan kaydı silinen davacının aftan yararlanma başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptaline ilişkin yargı kararı üzerine öğrenimine devam etmesi sonucunda, “mezun durumda bulunması” karşısında, söz konusu iptal kararı temyiz incelemesi üzerine bozulmuş olsa dahi, davacının iptal kararına dayanılarak sağladığı bu başarısının kendisi için kazanılmış hak olarak kabul edilmesi gerektiğinden, davacının mezuniyet belgesinin iptaline ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bilirkişinin Tek Kişiden Oluşması Hakkında Danıştay Kararı
- Danıştay 8. Daire 11/12/2015, E. 2014/5244, 2015/11945 Sayılı Kararında
Uyuşmazlığın tarafsız, etkin ve verimli çözümlenebilmesi için en az jüri üyesi yetkinliğinde birden fazla ve tek sayıdan oluşan bilirkişilerce incelenmesi gerekirken, tek kişilik bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
Anılan karara bakıldığında, İdare Mahkemesince sınav kağıtlarının değerlendirilmesi için …Üniversitesi …Fakültesi …Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. bilirkişi olarak seçilmiş ve düzenlediği rapor doğrultusunda karar verilmiş ise de, yükseköğretim kurumlarında giriş sınavı jürisinin ilgili yönetim kurulu tarafından seçilecek üç kişi kişiden oluşacağının kurala bağlanması karşısında, uyuşmazlığın tarafsız, etkin ve verimli bir şekilde çözümlenebilmesi için, en az jüri üyesi yetkinliğinde, birden fazla ve tek sayıdan oluşan bilirkişilerce inceleme yapılması ve buna göre karar verilmesi gerektiği için, tek kişilik bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öğrencinin Diploma Denklik Başvurusu Hakkında Danıştay Kararı
- Danıştay 8. Dava Dairesi 03/11/2014, E. 2014/8459, 3024/7934 Sayılı Kararında
Ülkemizin taraf olduğu Avrupa Bölgesinde Yükseköğretim İle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmeye taraf bir devletteki yükseköğretim programından mezun olan davacının diploma denklik başvurusunun uluslararası emredici bir kural olarak ahde vefa ilkesi gereğince anılan sözleşme bağlamında değerlendirilmesi gerektiğine hükmedilmiştir.
Doktora Öğrencisi İçin Sonradan Yapılan Düzenlemeyle Dil Şartı Aranması Hakkında Danıştay Kararı
- Danıştay 8. Dava Dairesi 29/05/2019. E. 2013/6783, 2019/5208 Sayılı Kararında
Doktora öğrencilerine sonradan getirilen dil puan barajında ki artış konusunda, 06/10/1982 tarih ve 17830 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Lisansüstü Öğretim Yönetmeliği hükümleri uyarınca doktora programına kabul edilen davacının ders aşamasını tamamlamasını müteakip doktora yeterlilik aşamasına geçtiği dönemde yaptığı düzenleme ve bu düzenlemelerin uygulanması nedeniyle doktora programına yerleştiği tarihte doktora yeterlilik için aranmayan dil puanı şartının davacı için aranması, doktora eğitimi ve devamında akademik bir kariyer için haklı beklentilerinin karşılanmasını sağlayacak nitelikte olmadığı görülmektedir. Davacının doktora programına başladığı dönemde doktora yeterlilik için aranmayan dil şartının, yapılan mevzuat değişikliğinden önce doktora programına başlayan ilgililer yönünden aranmaması yukarıda aktarılan ilkeler bakımından hakkaniyet gereği olduğu açıktır. Bu nedenle, dava konusu düzenleme yürürlüğe konulurken haklı beklentilerin korunması ve bu yönde düzenleme yapılması gerekmekte iken, eğitimin tamamlanması durumunda elde edilme beklentisi içinde oluşan haklar korunmadan yürürlüğe konulan dava konusu düzenleme uyarınca tesis edilen 04/06/2012 tarih ve 423 Sayılı Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık görülmemiştir şeklinde karar vermiştir.
Denklik Belgesi İsteminde Seviye Tespit Sınavı Şartı Aranması Hakkında Danıştay Kararı
- Danıştay 8. Dava Dairesi 19/12/2013, E. 2013/6638, 2013/10609 Sayılı Kararında
Davacının yurt dışından aldığı diplomasına denklik belgesi verilmesi istemiyle yaptığı başvurusunun seviye tespit sınavına girmesi gerektiğinden bahisle reddeden davalı idare işleminin hukuka uygun olduğuna hükmedilmiştir.
Blog Yazılarımız: Akademik Personelle İlgili İşlemlerden Kaynaklanan Davalar
Av. Tuğçe Çığlı
Av. Serhan Cantaş
