“Geri Verme” başlıklı Türk Ceza Kanunu’nun 18. Maddesi 2016’da mülga edilmiştir. Bu maddede düzenlenen “Suçluların İadesi” ise 6706 Sayılı Kanunda düzenlenmiştir.
TCK Madde 18 Yargıtay Kararları
Suçluların ladesine Dair Avrupa Sözleşmesi ve 5237 sayılı TCK.nun 18. maddesi uyarınca, iadesi talep edilen Dieter’in Türk Vatandaşı olmadığı, hakkında yabancı ülke mahkemesince verilip kesinleşmiş bir hüküm bulunduğu, mahkumiyete konu suçların Türk Ceza Kanunu uyarınca da suç kabul edildiği, zamanaşımına ve affa uğramadıkları, siyasi ya da askeri suç niteliğinde olmadıkları, Türk Devletine ya da Türk Vatandaşına karşı işlenmedikleri, suç yerleri itibariyle Türkiye’nin yargılama yetkisine giren suçlardan olmadıkları gerekçeleri gösterilerek mahkemece kabul ve takdir kılınmış olduğundan Dieter müdafiiniri yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle Alanya Birinci Ağır Ceza Mahkemesinin 4.İ7.2005 gün, 2005/269 D.lş Esas, 2005/266 D.lş Karar sayılı hükmünün istem gibi (ONANMASINA),
Lüberk Yerel Mahkemesinin 17.3.2005 gün 100 Gs 297/05 sayılı tutuklama emrinde belirtilen 45 dolandırıcılık eyleminden 1, 2, 7, 21, 27, 51, 54, 55, 58, 60, 65 ve 70 nolu davalara konu paraların sanığın Türkiye’deki banka hesaplarına yatırıldığının anlaşılması, sanığın savunması ve temyiz dilekçesinde 2001 yılından bu yana Türkiye’de oturduğunu beyan etmesi karşısında, bu hususlar usulünce araştırılıp suçların işlendiği yer ve tarih tespit edilerek, Türkiye’de işlendiğinin saptanması halinde bu mağdurlara yönelik eylemler nedeniyle Türk Mahkemelerinin yargılama yetkisine sahip olduğu da dikkate alınarak sonucuna göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerektiğinin gözetilmemesi,
Yasaya aykırı…
- Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2016/4965 E. Ve 2016/4264 K. Sayılı Kararı
… Cumhuriyeti vatandaşı …’nun, adam öldürmek suçundan ……. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 25.05.2011 tarih ve K.44/10 sayılı yakalama emri ve A-2861/12-2007 kontrol numaralı kırmızı bültene istinaden
…n’a iadesi amacıyla Uluslarası düzeyde arandığı ve Alanya ilçesinde yakalandığı, iadesi talep edilen …. uyruklu …’nin Türk Vatandaşı olmadığı ve …. Cumhuriyeti Başsavcılığı’nın T.C. Adalet Bakanlığı aracılıyla Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi gereğince iade talep ettiği, T.C. Adalet Bakanlığı’nın …’nun Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi’ne taraf olan … Cumhuriyeti’ne geri verilmesinin kabul edilebilir olduğu yazısına istinaden Alanya Cumhuriyet Başsavcılığı’nın geri vermeye ilişkin talebi üzerine yapılan yargılama sonunda Türk vatandaşı olmayan Bashkim Rexhepıhakkında verilen hükmün incelenmesinde;
1)Hükümden önce 23.04.2016 tarih ve 6706 sayılı Kanun’un 36. maddesi ile 5237 sayılı TCK’nun 18. maddesinin yürürlükten kaldırılmış olmasına rağmen, 6706 sayılı Kanun hükümlerinin somut dosya yönünden sanığın hukuki durumunda herhangi bir değişiklik getirmediğinin açıkça anlaşılması karşısında, bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
2)6706 sayılı Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi hükümleri uyarınca, …. Cumhuriyeti vatandaşı …’nun ik… vatandaşını kasten öldürmek suçundan hakkında hükmolunan cezanın infazı amacıyla …. Cumhuriyeti’ne geri verilmesine dair kurulan hükümde düzeltme nedeni dışında bir isabetsizlik görülmemiş olduğundan, … müdafiinin iade talebinin kabul edilebilir olduğuna yönelik kararın kaldırılması gerektiğine yönelen ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddiyle, hüküm fıkrasının mahsus bölümünde yer alan “TCK’nun 18. maddesi” ibaresinin “6706 sayılı Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu” ibaresi ile değiştirilmesine karar verilmesi suretiyle DÜZELTİLEN, hükmün tebliğnamedeki düşünce gibi ONANMASINA…
- Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 2013/4352 E. Ve 2014/837 K. Sayılı Kararı
Kazakistan Cumhuriyeti vatandaşı …’in, Kazakistan da 12.08.2009 tarihinde Kazakistan uyruklu…. isimli şahsı kasten öldürdüğü ve haydutluk, hırsızlık amacı olmaksızın haksız mal edindiği iddiasıyla hakkında soruşturma başlatıldığı ve Almatı bölgesi Karasay İlçe Mahkemesinin 12.10.2009 tarihli kararı ile tutuklanmasına ve 14.02.2012 tarihinde de Uluslararası yakalama çıkartılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
09.02.2010 tarihinde Ülkemize giriş yapan Antalya ilinde 11.10.2012 tarihinde yakalanan … Türk adli makamlarınca öldürme suçundan tutuklandığı, Kazakistan adli makamlarının T.C.Adalet Bakanlığı aracılıyla, Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi gereğince iade talep ettiği, Kazakistan Devleti tarafından iade halinde İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Kazakistan Devleti Kanunlarına göre adil yargılanma güvencesi verildiği, T.C Adalet Bakanlığının, Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi’ne taraf olan Kazakistan Devletine geri verilmesinin kabul edilebilir olduğu yazısına istinaden Antalya Cumhuriyet Başsavcılığının geri vermeye ilişkin talebi üzerine, 5237 sayılı Türk Ceza Kanun’un 18/4 maddesi uyarınca yapılan yargılama sonunda, Türk vatandaşı olmayan …’in hakkında verilen hükmün incelenmesinde;
5237 sayılı TCK.nun 18. maddesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesi ile suçluların iadesine dair Avrupa Sözleşmesinin hükümleri uyarınca, Kazakistan Cumhuriyeti vatandaşı …. Türk Ceza Kanununda da suç sayılan insan öldürme ve yağma, kullanma hırsızlığı suçlarından yargılanmak üzere Kazakistan Devletine geri verme talebinin kabul edilebilir olduğuna dair kurulan hükümde isabetsizlik görülmediğinden, Ruslan Yashaevich Aliyev müdafiinin, geri verilmesine karar verilmesi gerektiğine…
- Yargıtay 15. Ceza Dairesi’nin 2014/16190 E. Ve 2014/13991 K. Sayılı Kararı
Geri verme; ceza hukuku bağlamında milletlerarası adli yardım kurumu olup, bir devletin (talep edilen devlet) ülkesinde bulunan bir bireyi, kovuşturmanın yapılabilmesi veya hükmedilen cezanın infazı için diğer bir devlete (talep eden devlet) teslim etmesine olanak veren hukuki ve siyasi bir işlemdir. Mevzuatımızda geri vermeye ilişkin kaynaklar, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 38. maddesinin son fıkrası, Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi (SİDAS), bu sözleşmeye ek 2. protokol, değişik ülkelerle yapılmış ikili sözleşmeler ile uyuşturucu maddeler, kara para aklama, sınır aşan örgütlü suçlar, yolsuzluk ve terörizmle mücadele bağlamında uluslararası kuruluşlar bünyesinde hazırlanan çok taraflı bazı sözleşmelerdeki geri vermeye dair hükümler ve geri vermeyi düzenleyen 5237 sayılı TCK’nın 18. maddesi oluşturmaktadır.
Görüldüğü üzere, geri verme kurumunu, iç hukuk ve milletlerarası hukuk normları birlikte düzenlemektedir. Anayasamızın 38/son maddesi Uluslararası Ceza Divanı’na taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere, vatandaşın suç sebebiyle geri verilemeyeceği hükmünü getirirken, TCK’nın 18. maddesi hangi suçların geri vermeye konu teşkil etmeyeceğine, yetkili ve görevli mahkemeye, geçici tutuklamaya, geri vermede özellik kuralına ve geri vermeye nihai olarak karar verecek makama ilişkin hükümler içermektedir.
Tüm bu yasal mevzuat çerçevesinde suçluların iadesi belli şartlara tabi tutulmuştur. Bunlar; iadesi talep edilen kişinin Türk vatandaşı olmaması, talep eden ülke içinde işlemekle itham edildiği bir suç nedeniyle soruşturma ya da ceza kovuşturmasının başlamış olması veya kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmünün bulunması, atılı fiilin ülkemiz Kanunlarına göre de suç oluşturması ve bu suçun iadeye konu olabilecek bir suç (SİDAŞ 2/1-2, Ek 2. Protokol 2, TCK 18/1-b maddeleri ile sınırlanan suçlardan) olması gerekmektedir.
Ayrıca TCK’da iadenin olumsuz şartları da belirlenmiş olup bu şartlar aynı Kanunun 18. maddesinde;
a) Türk kanunlarına göre suç değilse,
b) Düşünce suçu veya siyasî ya da askerî suç niteliğinde ise,
c) Türkiye Devletinin güvenliğine karşı, Türkiye Devletinin veya bir Türk vatandaşının ya da Türk kanunlarına göre kurulmuş bir tüzel kişinin zararına işlenmişse,
d) Türkiye’nin yargılama yetkisine giren bir suç ise,
e) Zamanaşımına veya affa uğramış ise, geri verme talebi kabul edilmez, şeklinde düzenlenmiştir.
Bu ilkeler ışığında somut olay incelendiğinde;
Geri verilmesi talep edilen Suriye vatandaşı …’in dolandırıcılık suçundan Romanya ülkesinin Galati Asliye Ceza Mahkemesinin 30.01.2004 tarihli kararı ile toplam 6 yıl hapis hapis cezası ile cezalandırıldığı, söz konusu kararın Galati Ağır Ceza Mahkemesi’nin 27.09.2004 tarih ve 722 sayılı kararı ile kesinleştirilerek, cezasının infazı amacıyla iadesi için işlemler başlatıldığı, bu kapsamda Ülkemizin de taraf olduğu Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesinin (SİDAS) 12. maddesi uyarınca iade ile ilgili talepte bulunulması üzerine, Ülkemize giriş yapan ve Kilis ilinde 20.05.2014 tarihinde yakalanan …’in, Kilis Sulh Ceza Mahkemesinin 20.05.2014 tarihli ve 2014/677 sorgu sayılı kararı ile Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi’nin 16. maddesi uyarınca geçici olarak tutuklandığı, T.C. Adalet Bakanlığının, Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi’ne taraf olan Romanya Devletine geri verilmesi ile ilgili karar talebi yazısına istinaden 5237 sayılı Türk Ceza Kanun’un 18/4 maddesi uyarınca yapılan yargılama sonunda, Türk vatandaşı olmayan … hakkında Kilis Ağır Ceza Mahkemesince geri verilmesi talep edilen …’ın iadesinin kabul edilebilir olduğuna dair verilen kararda bir isabetsizlik görülmemiştir.
Stj. Av. Ezginur Aktaş
Av. Serhan Cantaş
Blog Yazılarımız: TCK Madde 17 – Hak Yoksunlukları Nedir?
