Çocuk ile baba arasındaki soybağı evlilik, tanıma ve babalık davası ile kurulur.
Babalık davası Türk Medeni Kanunu 301. Madde ve devamında düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, ana ve çocuk babalık davasını açma hakkına sahipken; babanın babalık davası açma hakkı yoktur. Çünkü baba tanıma yoluyla soybağını kurabilmektedir.
Dava babaya karşı, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır. Baba olduğunu iddia eden kişi babalık davası açamaz, açtığı takdirde bu dava tanıma olarak değerlendirilmelidir. Babalık davası, Cumhuriyet savcısına ve Hazineye; dava ana tarafından açılmışsa kayyıma; kayyım tarafından açılmışsa anaya ihbar edilir.
Eğer çocuğun bir erkek ile mevcut soybağı var ise, öncelikle bu soybağının kaldırılması gerekmekte, yani öncelikle soybağının reddi davası açılmalıdır.
Babalık davasında ispat yükü bunu iddia eden yani davacı üzerinedir. Davacı, davalının çocuğun babası olduğu kanıtlamalıdır.
Günümüzde kişiler arasındaki kan bağı DNA testi ile kolaylıkla ispatlanabilmektedir. DNA testi yüksek oranda doğru sonuç vermesi sebebiyle mahkemelerin bu tarz davalarda genellikle başvurduğu yöntemdir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, babalık davalarında DNA testine başvurulması gerekmektedir.
TMK 284. Maddeye göre; taraflar ve üçüncü kişiler, soybağının belirlenmesinde zorunlu olan ve sağlıkları yönünden tehlike yaratmayan araştırma ve incelemelere rıza göstermekle yükümlüdürler. Davalı, hakimin öngördüğü araştırma ve incelemeye rıza göstermezse, hakim, durum ve koşullara göre bundan beklenen sonucu, onun aleyhine doğmuş sayabilir. Yani babalık davasında DNA testini kabul etmeyen davalı için, mahkeme baba olduğuna hükmedebilir.
Babalık davası çocuk doğmadan önce veya çocuk doğduktan sonra açılabilir. Annenin dava hakkı, çocuğun doğumundan itibaren 1 yıl geçmekle düşer. Eğer çocuk ile başka bir erkek arasında bir soybağı var ise, bu soybağının ortadan kalktığı tarihten itibaren süre işlemeye başlar.1 yıllık süre geçtikten sonra gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak 1 ay içinde dava açılabilir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Babalık davasında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Aile Mahkemelerinin olmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakmaktadır. Babalık davasında yetkili mahkeme, taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesidir.
Soybağının Reddi Davası Nedir?
Eğer erkek eş, çocuğun kendisinden olmadığını iddia ediyorsa babalık karinesini çürütmek için soybağının reddi davası açmalıdır. Soybağının reddi davası ise, ana ve çocuğa karşı açılır.
Çocuk da soybağının reddi davası açma hakkına sahiptir. Çocuğun açtığı bu dava, ana ve kocaya karşı açılır.
Koca, davayı, doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl içinde açmak zorundadır.
Çocuk, ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorundadır.
Gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa, bir yıllık süre haklı sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Soybağının reddi, yani nesebin düzeltilmesi davasına bakmaya aile mahkemesi görevlidir.
Davaya bakmaya yetkili mahkemeler; Davacı veya davalı taraflardan herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi veya çocuğun doğduğu yerleşim yeri mahkemesi soybağının reddi davasına bakmaya yetkilidir.
Tanıma Davası Nedir?
Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur.
Yine babalık davasında olduğu gibi, başka bir erkek ile soybağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça tanınamaz.
Beyanda bulunulan nüfus memuru, sulh hâkimi, noter veya vasiyetnameyi açan hâkim, tanımayı babanın ve çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluklarına bildirir.
Tanımaya karşı ise iptal davası açılabilir. Bu durumda davacı, tanıyanın baba olmadığını ispatla yükümlüdür. Ana veya çocuk tarafından tanıyanın baba olmadığı iddiasıyla açılan iptal davasında ispat yükü, tanıyanın, gebe kalma döneminde ana ile cinsel ilişkide bulunduğuna ilişkin inandırıcı kanıtları göstermesinden sonra doğar. Bu davada zamanaşımı ise şu şekildedir;
Tanıyanın dava hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
İlgililerin dava hakkı, davacının tanımayı ve tanıyanın çocuğun babası olamayacağını öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
Çocuğun dava hakkı, ergin olmasından başlayarak bir yıl geçmekle düşer.
Yukarıdaki süreler geçtiği hâlde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Blog Yazılarımız: İSİM DEĞİŞTİRME DAVASI
