Özel hayatın gizliliği suçu, Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar başlığı altında Türk Ceza Kanunu’nun 134. maddesinde düzenlenmektedir. Özel hayatın gizliliği ihlal suçu ile kişilerin özel hayata müdahale girişimlerinden bireyin korunması amaçlanmaktadır.
Suçun faili herhangi kimse olabilir. Özel yaşam alanı bir başka kişi ile paylaşılıyorsa, bu yaşam alanı içerisindeki kişiler de birbirlerine karşı korunurlar.
Suçun mağduru herhangi bir kimse olabilir. Mağdur ancak yaşayan bir kişi olabilir. Ölmüş bir kişinin görüntüsünün kayda alınması özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu değil, kişinin hatırasına hakaret suçunu oluşturacaktır.
Özel yaşamın gizliliğine müdahale oluşturan her türlü davranış bu suçu oluşturacaktır.
Özel yaşamın gizliliğine müdahalenin herhangi bir hak ve yetkiye dayanmaması gerekir. Bu nedenle, özel yaşama ilgililerin açık veya örtülü rızasına dayanarak müdahale eden kişi bu suçu işlemiş olmaz. Ancak özel yaşam alanına girilmesine gösterilen rıza bunun kayda alınmasını veya ifşa edilmesini kapsamıyorsa işlenen fiil hukuka aykırı olacaktır.
Ünlü Kişiler ve Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu
Tanınmamış normal insanların özel hayatının gizliliği daha geniştir, buna karşın toplum arasında ünlü, tanınmış insanların ise özel hayatın gizliliği alanı daha dardır. Bunların kapsamına siyasetçiler, sanatçılar, sporcular vb girmektedir. Ancak bu sınırsız değildir sadece belli ölçülerde özel hayatlarının izlenmesine katlanmak zorundadırlar. Örneğin; herhangi normal birinin tatil yaparken izlenmesi, onun fotoğraflarının veya videolarının çekilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluştururken ünlü bir sanatçının izlenmesi, fotoğrafının veya videosunun çekilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturmayacaktır.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Nitelikli Hali (TCK m.134/2)
Özel hayatın gizliliği ihlali görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle gerçekleşmişse fail daha ağır ceza ile cezalandırılacaktır. Nitelikli halin uygulanması için yalnızca ses veya yalnızca görüntünün kayda alınmış olması yeterlidir, her ikisinin birlikte kayda alınmış olması gerekmez. Örneğin; bir kadının bel ve bacak bölgelerinin cep telefonu ile görsel kayda alınması suçun nitelikli halini oluşturacaktır. (Yar. 12. C.D. 7518/23588)
Özel yaşama ilişkin görüntü veya seslerin ifşa edilmesi de özel hayatın gizliliği ihlali suçunun nitelikli halini oluşturacaktır.
Belirtmek gerekir ki özel hayatın gizliliğini ihlal suçu internet ortamında youtube, instagram, whatsapp, facebook ve twitter iletişim araçları kullanılarak işlenmektedir. Bu gibi iletişim araçları kullanılarak işlenen özel hayatın gizliliği ihlal suçu, suçun nitelikli halini oluşturacaktır.
İnternetten veya Sosyal Medya Üzerinden Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu
Yargıtay’a göre, instagram, whatsapp, facebook, twitter, youtube gibi sosyal medyalar ile bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi aletler bilişim uygulaması olarak kabul edilmektedir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu internet ortamında çok yaygın olarak işlenmektedir. Kişiler bu gibi araçların sağladığı kolaylıktan yararlanarak rızası dışında başkasına ait ses, görüntü veya video paylaşarak bu suçu istemektedirler. Bu şekilde sosyal medya üzerinden, elektronik posta veya herhangi bir web sitesi üzerinden başkasına ait ses, görüntü veya video kaydı paylaşılması özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun nitelikli halini oluşturacaktır.
İnternet veya sosyal medya üzerinden özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun cezası, kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Cezası
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun cezası, basit ve ağır hali olmak üzere iki ayrı fıkrada düzenlenmiştir.
- Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır. (TCK m.134/1)
- Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur. (TCK m.134/2)
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Cezayı Artıran Nedenler (TCK m.137)
Aşağıdaki hallerde özel hayatın gizliliğini ihlal suçu nedeniyle hükmedilen cezalar artırılacaktır:
- Suçun kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle,
- Suçun belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
özel hayatın gizliliğini ihlal suçu işlenirse verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Adli Para Cezası: Türk Ceza Kanununda yer alan suçların işlenmesi durumunda bu suçları işleyen kişilerin, bu suçlara karşılık adli para cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanan yaptırımdır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kapsamında hükmedilen hapis cezası belli koşullarda adli para cezasına çevrilebilecektir.
Cezanın Ertelenmesi: Mahkeme tarafından mahkumiyet kararıyla belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir.Özel hayatın gizliliğini ihalal suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası ertelenebilir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması: Sanık hakkında verilen hüküm belli bir denetim süresi içinde sonuç doğurmaz, denetimli serbestlik yükümlülüklerine uyarsa dava ve verilmiş ceza düşer. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu açısından uygulanabilecektir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Şikayet ve Uzlaştırma
Şikayet Süresi: Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun tüm şekilleri şikayete tabidir. Mağdur şikayetçi olmadan savcılığın soruşturma, mahkemenin ise kovuşturma yapması mümkün değildir. Şikayet süresi, mağdurun fiili ve faili öğrenmesinden itibaren 6 aydır.
Uzlaşma: Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçtan dolayı mağdur olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmasıdır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, uzlaşmaya tabi suçlar arasındadır. Bu sebeple gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında öncelikle uzlaşma prosedürü uygulanmalıdır. Ancak uzlaşma sağlanamadığı takdirde soruşturmaya veya kovuşturmaya devam edilmelidir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Yargıtay Kararları
- Yargıtay 12. C.D. 24/05/2017 Tarihli, 17241/4259 Sayılı Kararında
“Sanık …’ın, dayısının kızı olan katılan … ile yüz yüze yaptıkları, içeriği özel, aleni olmayan konuşmaları katılanın bilgisi ve rızası dışında kaydettiğinin kabul edilmesi karşısında, sanık ile katılan arasında geçen konuşmaya bir üçüncü kişi dahil olmaması ve sanığın tarafı olduğu konuşmayı kaydetmesi sebebiyle TCK’nın 133/1. madde ve fıkrasındaki kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçunun yasal unsurlarının oluşmamasından dolayı sanığın subut bulan eyleminin TCK’nın 134/1. madde ve fıkrasındaki özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturduğu…”
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu ve Cinsel Taciz Suçunun Birlikte İşlenmesi İle İlgili Yargıtay Kararı
- Yargıtay 12. C.D. 24/11/2014 Tarihli, 7518/23588 Sayılı Kararında
“Sanığın, cinsel arzu ve isteklerini tatmin maksadıyla mağduru takip ederek fiziksel mahremiyetini içeren görüntülerini çekerek kaydettiğinin anlaşıldığı, mağdurun fiziksel mahremiyetine ilişkin görüntüleri yasal anlamda kişisel veri kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, eylemin kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu değil, TCK’nın 134/1. maddesinin 1. ve 2. cümlesi ile 105/1. maddesine uyan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile cinsel taciz suçlarının yasal unsurlarını oluşturacağı, ancak sanığın tek eyleminin kanundaki birden fazla suçları oluşturması nedeniyle TCK 44. maddesindeki fikri içtima kuralı uyarınca en ağır cezayı gerektiren özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan sorumlu tutularak cezalandırılması gerektiği…”
Blog Yazılarımız: Eziyet Suçu ve Cezası Nedir? (TCK madde 232)
Av. Tuğçe Çığlı
Av. Serhan Cantaş
