İşçiler işten ayrıldıklarında işverenler tarafından işçilere “işten çıkış kodu” olarak adlandırılan bir belge verilir. Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilen bu bildirgede yer alan unsurlardan biri de işçinin ne sebeple işten ayrıldığını gösteren işten çıkış kodlarıdır. Bu kodlarla belirtilen durumlara göre işçinin işsizlik maaşına hak kazanıp kazanmayacağı hususu tespit edilmektedir.
İşten çıkış kodlarının işveren tarafından yanlış yazılması mümkündür. Bu durumda işçilerin hak kaybına uğramaması için dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Öncelikle, işten çıkış kodu tek başına işçinin işten ayrılma sebebini göstermemektedir. Bu yüzden bu kodların değiştirilmesi mümkündür. İşten ayrılış bildirgelerinin işçinin işten ayrılmasından sonraki 10 gün içerisinde SGK‘ye bildirilmesi gerekir. Bunun sonrasında işçinin işten ayrılış işlemleri resmi olarak sonlandırılmış olur. Ancak işçi ile işveren, işbu işten çıkmayı bir davanın konusu haline getirirse mahkeme tarafından fesih tutanakları gibi başka belgeler istenir, işten çıkış kodları bu dava açısından bir delil teşkil etmez.
İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir?
SGK işten çıkış kodları verildikten sonraki 10 gün içinde işveren tarafından SGK siteminden değiştirilebilir. Bu süre geçtiyse, işçi ve işveren işten çıkış tarihinden itibaren 30 gün içinde dilekçe vererek geriye dönük bir şekilde SGK çıkış kodunu değiştirme ve işsizlik ödeneği talep etme hakkına sahiptir. Bu talebin işçi tarafından yapılması kurum tarafından kabul görmeyecektir. Bu nedenle işçinin işten ayrılır ayrılmaz işten çıkış kodunu e-devlet veya ALO 170 üzerinden kontrol etmesi ve bir avukatla iletişime geçmesi gerekmektedir.
İşten Çıkış Kodu Değiştirme Davası Nedir?
İşten çıkış kodunun değiştirilmesi davası bir tespit davası niteliğindedir. Bu dava en çok işverenin “29” kodu ile genel ahlaka aykırı davranış sebebi ile iş akdini feshettiği durumlarda karşımıza çıkmaktadır. Bir şekilde yanlış SGK işten çıkış kodları ile işten ayrılan işçinin sonradan iş bulması zorlaşacak olup ek olarak işsizlik maaşı alması da imkansızlaşacaktır. Bu yüzden işçinin işten ayrılma sürecinde bu duruma özen göstermesi gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2013/11 Sayılı Genelgesinin 6. bölümünün 1. maddesine göre
“İşverenlerin sigortalı işten ayrılış bildirgesinde on günlük süreden sonra yaptıkları işten ayrılış nedenine yönelik düzeltme talepleri ise sigortalı işten ayrılış bildirgesine ait bilgilerin sigortalıların işten ayrıldığı tarihten itibaren onbirinci gün İŞKUR tarafından Kurumumuz bilgisayar sistemine erişim sağlanarak alındığından bu süre dışında Kurumumuzca yapılan düzeltmeler İŞKUR tarafından kabul edilmediğinden işverenlerin ya da sigortalıların düzeltme nedenlerine ilişkin kanıtlayıcı belgelerle İŞKUR müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.”
Kısacası, işçi işten ayrıldıktan sonraki 10 günlük süre içerisinde işten çıkış kodunu işveren tarafından sistem üzerinden düzeltme beyanı ile değiştirilebilir. 10 günlük süre geçtikten sonra ise kuruma başvuru yapılması gerekmektedir. İşten çıkışı gösteren kodun işveren tarafından hatalı ya da yanlış bildirilmesi durumunda işçi, yasal sürecin sonunda haklılığının ispat edilmesi halinde genelgede açıklandığı üzere ilgili belgelerle birlikte İŞKUR’a müracaat ederek kodun değiştirilmesini sağlayabilir. İşçi, bunların yanında tespit davası niteliğinde olan “işten çıkış kodunun değiştirilmesi” davası yoluna da başvurabilir.
Stj. Av. Ezginur Aktaş
Av. Serhan Cantaş
Blog Yazılarımız: SGK İşten Çıkış Kodları – SGK İşten Çıkarma Kodları
