GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇU VE CEZASI
GİRİŞ
Göçmen kaçakçılığı suçu, ekonomik, siyasi, sosyal veya herhangi bir nedenle yaşamakta olduğu ülkeyi terk etmek isteyen kişilerin ülkeden yasadışı yollarla çıkmalarına veya başka bir ülkeye girmelerine veya o ülkede yasal olarak ikamet etme hakkı olmayan kişilerin ülkede barınmasına imkan sağlamaktır.Bu suç, uluslararası topluma da büyük zarar vermektedir. Göçmen kaçakçılığı suçu Türk Ceza Kanunu madde 79’da düzenlenmektedir.
Bu suç ile korunan hukuksal yarar mağdur konumunda olan göçmenlerin malvarlığı ve vücut bütünlükleridir. Korunmak istenen bir diğer hukuksal yarar ise kamu ekonomisidir. Yasadışı yollarla ülkeye sokulan göçmenler ülkede ucuz işgücüne sebep olurlar bu nedenle de ülke vatandaşları için iş kaybına yol açmaktadır. Bunun sonucunda işsizlikle mücadele etmek zorunda kalan devletler olumsuz etkilenmektedir. Belirtmek gerekir ki göçmenler vergi kaybına da yol açmaktadır. Bunun yanı sıra kamu düzeni ve kamu güvenliği de korunmaktadır. Bunun sebebi ülkeye kaçak giren kişiler suçluluk oranında artışa yol açmaktadır.
Göçmen kaçakçılığı suçu, maddi yarar elde etmek maksadıyla aşağıdaki seçimlik hareketlerden herhangi birinin icra edilmesiyle işlenmiş olur:
- Yasal olmayan yollardan bir yabancıyı ülkeye sokmak
- Yasal olmayan yollardan bir yabancının ülkede kalmasına imkan sağlamak
- Yasal olmayan yollardan Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlamak
Bu davranışların herhangi birinin gerçekleştirilmesiyle suç tamamlanacaktır. Ayrıca belirtmek gerekir ki suç, teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi, tamamlanmış gibi cezalandırılır.
Fail ve Mağdur Kimdir?
Suçun faili herhangi bir kimse olabilir. Ancak belirtmek gerekir ki failin kamu görevlisi olması ve kamu görevine ait araç ve gereçleri suçta kullanması halinde ceza artırılacaktır.
Mağdur, göçmen olarak nitelendirilen kimselerdir. Suçun mağduru herkes olabilir. Göçmenlerin yasadışı olarak ülkeye sokulmaları veya ülkede kalmalarını imkan sağlama eylemi bakımından yabancıların, yurt dışına çıkmalarına imkan sağlama eylemi bakımından ise hem Türk hem de yabancılar suçun mağduru olabileceklerdir. Mağdurluk ve faillik sıfatı aynı kişide birleşemeyeceği için mağdurlar, göçmen kaçakçılığı suçundan cezalandırılamaz.
Yasal Olmayan Yollardan Bir Yabancıyı Ülkeye Sokmak
(TCK m.79/1-a)
Türkiye’nin kara ülkesi yanında, deniz ülkesi ve hava ülkesi de bu kapsamdadır. Türkiye’nin iç suları ve karasuları da ülke kapsamında olup Devlet egemenliği altında olduğu için bunlara girilmesiyle birlikte suç oluşacaktır. Türkiye açısından yasal girişin nasıl yapılacağı 5682 Sayılı Pasaport Kanunu ve 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda açıklanmıştır. Bu kanunlarda belirtilen şartlara uygun olmayan giriş yasa dışıdır. Türkiye’ye giriş, Giriş kapılarından olmalıdır ve bu giriş kapıları Bakanlar Kurulu tarafından tayin edilmektedir. Giriş esnasında pasaport ya da pasaport yerine geçen bir belge ibraz edilmelidir. Ülkeye girmek isteyen kişi, Türkiye’ye girişi yasak kişilerden olmamalıdır. Gereken hallerde de giriş vizesi alınmış olmalıdır.
Suçun oluşması için göçmen kaçakçısının mağdur ile hazır bulunarak onu bizzat ülke sınırları içine sokması gerekmez.
Yasal Olmayan Yollardan Bir Yabancının Ülkede Kalmasına İmkan Sağlamak
(TCK m.79/1-a)
Yabancıların Türkiye’de yasal olarak ikameti, 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda düzenlenmektedir. Ülkede kalmaya imkan sağlamak, usulüne uygun ülkeye girmeyenler bakımından herhangi bir şekilde onları himaye etmek, ülkeye mevzuata uygun olarak girmiş olanlar bakımından ise ülkede kalmak için gerekli izinler alınmadan, çalışma veya ikamet izni bulunmadan, ülkeden sınır dışı edilmemelerini sağlamak üzere onlara kalacak yer sağlanması, iş verilmesi, kimlik temin edilmesi gibi yollarla bu kişileri himaye etmektir.
Yasal Olmayan Yollardan Türk Vatandaşı veya Yabancının Yurt dışına Çıkmasına İmkan Sağlamak
(TCK m.79/1-b)
Yurt dışına çıkmaya olanak sağlamak ise, bir Türk veya yabancıyı, Pasaport Kanunu hükümlerine göre elinde çıkış için belge olmadan veya ülkeden çıkış için açılmış bulunan kapılar kullanılmadan ülke dışına çıkarmaktır. Failin, göçmenlerin çıkış yaptığı esnada onlarla birlikte bulunması şart değildir. Ayrıca belirtmek gerekir ki suçun tamamlanması için, mağdurun başka bir ülkenin egemenlik alanına sokulmasına gerek yoktur.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezası
Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan; Bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkan sağlayan, Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlayan kişi, 3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (TCK m. 79/1)
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda daha fazla cezayı gerektiren nitelikli haller ve cezaları:
- Suçun, mağdurların hayatı bakımından bir tehlike oluşturması veya onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır. (TCK m. 79/2)
Nitelikli halin uygulanması için mutlaka mağdurların yaralanmaları ya da ölmüş olmaları gerekmez. Örneğin; mağdurların derme çatma bir teknede fırtınalı havada açık denizde taşınmaları gibi bir durumda, onlara zarar gelmemiş bile olsa suçun mağdurlarının hayatı bakımından tehlike oluşturduğu için nitelikli hal uygulanacaktır.
- Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek cezalar yarı oranında artırılır. (TCK m. 79/3)
Örgütün varlığı için bazı koşullar gerekmektedir. Bunlar:
- Üye sayısı en az 3 kişi olmalıdır.
- Üyeler arasında hiyerarşik bir ilişki olmalıdır.
- Suç işleme saikiyle fiili bir birleşme olmalıdır.
- Bu birleşme belirli bir süreklilik göstermelidir.
- Örgütün yapısı, üye sayısı ile araç-gereç bakımından göçmen kaçakçılığı suçunu işlemeye elverişli olmalıdır.
Belirtmek gerekir ki göçmen kaçakçılığını işleyen birden fazla kişi arasında iş bölümü yapılmış olması, yukarıdaki şartlar sağlanmadıkça örgütlü suç olarak nitelendirilemez.
- Suçun bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur (TCK m.79/4).
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Adli Para Cezası; Türk Ceza Kanununda yer alan suçların işlenmesi durumunda bu suçları işleyen kişilerin, bu suçlara karşılık adli para cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanan yaptırımdır. Göçmen kaçakçılığı suçunda hükmedilen hapis cezası, adli para cezasına çevrilemez.
Cezanın Ertelenmesi; Mahkeme tarafından mahkumiyet kararıyla belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Göçmen kaçakçılığı suçu sebebiyle verilen hapis cezasının ertelenmesi mümkün değildir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması; Sanık hakkında verilen hüküm belli bir denetim süresi içinde sonuç doğurmaz, denetimli serbestlik yükümlülüklerine uyarsa dava ve verilmiş ceza düşer. Göçmen kaçakçılığı sebebiyle hükmedilen hapis cezası hakkında hagb kararı verilemez.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Şikayet, Uzlaşma ve Zamanaşımı
Göçmen kaçakçılığı suçu, şikayete tabi suçlar arasında değildir. Şikayete bağlanmamış olduğundan, suçun soruşturması ve kovuşturması re’sen yapılacaktır.
Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise, ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur.Göçmen kaçakçılığı suçlarında dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Göçmen kaçakçılığı suçu, uzlaşmaya tabi suçlardan değildir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Yetkili ve Görevli Mahkeme
Göçmen kaçakçılığı suçunda görevli mahkeme, Asliye Ceza Mahkemesidir.
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇU HAKKINDA YARGITAY KARARLARI
Göçmen Kaçakçılığında Teşebbüs Hakkında Yargıtay Kararı
- Yargıtay 8. Ceza Dairesi 09.10.2008, 302/10770
“Hatay İli, Y… İlçesinden İstanbul’a getirmek üzere aldıkları “29” göçmeni, sanık M. ve S.’nin minibüse koyarak yola çıktıkları, Adana İlinde diğer sanık A. ile buluştukları, aracın arıza yapması üzerine göçmenleri sanık İhsan’ın evine bıraktıkları, sanıklar S ve M’nin aracın tamirini müteakiben aracın kapasitesi nedeniyle “23” göçmeni sanık İhsan’ın evinden aldıkları, 6 göçmeni evde bırakıp yola çıktıkları, aracın kolluk kuvvetlerince otoyol kuzey turnikelerinde durdurulduğu, sanıkların eyleminin göçmenleri yurt dışına çıkarmaya imkan sağlamaya teşebbüs suçunu oluşturduğu”
Suçun Örgüt Çerçevesinde İşlenmesi Hakkında Yargıtay Kararı
- Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 05.05.2016, 2015/1815E. 2016/2759 Sayılı Kararında
“5237 Sayılı TCK’nın 220. maddesinde düzenlenen “suç işlemek için örgüt kurmak” suçunun işlendiğinin ve örgütün varlığının kabul edilebilmesi için, üye sayısının en az üç kişi olması, üyeler arasında soyut bir birleşme değil gevşek de olsa hiyerarşik bir ilişkinin bulunması, suç işlenmese bile suç işlemek amacı etrafında fiili bir birleşmenin olması, niteliği itibariyle devamlılık göstermesi gereklidir. Örgütün yapısı, sahibi bulunduğu üye sayısı ile araç ve gereç bakımından, amaçlanan suçları işlemeye elverişli olması da aranmalıdır. Örgüt yapılanmasında, işlenmesi amaçlanan suçların konu ve mağdur itibariyle somutlaştırılması mümkün, ancak zorunlu değildir.”
Blog Yazılarımız:
Sigara ve Alkol Kaçakçılığı Suçu ve Cezası Nedir?
Av. Tuğçe Çığlı
Av. Serhan Cantaş
