ETKİN PİŞMANLIK

GİRİŞ

Etkin pişmanlık, şüpheli veya sanığın işlediği suçtan veya suçlardan dolayı özgür iradesiyle suçu işleyip tamamlamasının ardından sonradan pişman olması, suç teşkil eden fiilin meydana getirdiği zararı ya da olumsuzlukları gidermesi ve böylece ceza adaletine olumlu ve etkin davranışlarıyla katkı sağlamaları halinde atıfet hükümlerinin uygulanmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur.

Şüpheli veya sanığın etkin pişmanlık göstermesi halinde suçun niteliğine göre ya verilen cezada indirim veya hiç cezalandırılmaması sonucu ortaya çıkmaktadır.

Etkin pişmanlıktan beklenen, suç olan fiil veya fiillerin meydana getirdiği etkileri, olumsuzlukları gidermesi, bu konuda içten ve mümkün olduğunda sonuç alıcı olması ceza adaletine dürüstçe ve etkili bir şekilde katkı sunmaktır.

Etkin Pişmanlık Nedeniyle Ceza İndiriminden Nasıl ve Ne Şekilde Yararlanılır?

Türk Ceza Kanununda iki şekilde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanarak ceza indirimi almak mümkündür.

İlk olarak yargılanacak olan ya da yargılanmakta olan şüpheli veya sanığın soruşturma veya kovuşturma aşamalarında suç ortaklarını, suça yardım edenleri ya da suça azmettirenleri Cumhuriyet Başsavcılığına veya mahkemeye bildirerek suçun ortaya çıkmasını ve suç faillerinin cezalandırılmasını temin etmesiyle etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanarak ceza indirimi alması durumudur.

İkinci olarak ise sanık tarafından işlenen suç nedeniyle mağdurun uğradığı zararın veya mağduriyetin ayni ya da nakdi olarak geri verme veya ayni ya da nakdi olarak tazmin etme suretiyle giderilmesi halinde sanığın etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanarak ceza indirimi almasıdır.

Kimler Etkin Pişmanlık Ceza İndiriminden Yararlanabilir?

Etkin pişmanlık indiriminden suç teşkil eden fiili doğrudan işleyen, suça azmettiren ya da yardım eden kişi yararlanabilecektir.

 Etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi, suçların ortaya çıkmasına ve suç faillerinin yakalanmasına hizmet etmesi sebebiyle önemli bir kurumdur. Ancak, tüm suçlar açısından böyle bir kurumu uygulamak toplumsal dokuyu bozabilir. Tüm suçlar açısından etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi uygulaması, maddi gerçeğe ulaşmayı sekteye uğratabilir ya da yanlış kişilere ceza verilmesine sebep olabilir.Etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi uygulanabilmesi için, kanunda o suç için etkin pişmanlık  hükümünün uygulanabileceğine dair açık bir hüküm bulunması gerekmektedir. Eğer böyle bir düzenleme yoksa fail suç ortaklarının yakalanmasını sağlamış veya suç sonucu meydana gelen olumsuzlukları gidermiş olsa dahi fail etkin pişmanlık nedeniyle ceza indiriminden yararlanamayacaktır. Etkin pişmanlık hükmünün uygulanabileceği suçlar kanunda açık bir şekilde düzenlenmektedir.

Etkin Pişmanlık Uygulamasının Genel Şartları Nelerdir?

5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda düzenlenen etkin pişmanlık bütün suçlarda uygulanmaz, sadece özel suç tipleri bakımından uygulanabilecek istisnasi bir kurumdur. Bazı suçlara ilişkin etkin pişmanlık düzenlemesi “Etkin Pişmanlık” başlığıyla bağımsız bir madde halinde düzenlenmiştir. Bunlar: TCK 93, 110, 168, 192, 201, 221, 248, 254, 269, 274, 993 maddeleridir. Bazıları ise suç tipinin düzenlendiği maddenin bir fıkrası şeklinde düzenlenmiştir (TCK m. 184/5, 230/5, 245/5, 275/2-3, 281/3, 282/6, 289/2, 297/4, 316/2)

Belirtilen bu düzenlemelerin bir kısmında etkin pişmanlık nedeniyle failin cezasının bütünüyle kaldırılması öngörülmüştür, bir kısmında ise cezanın sadece belli oranda indirilmesi öngörülmektedir.

Etkin pişmanlık kurumunun uygulamasının şartları şunlardır:

• Kanunda etkin pişmanlığa imkan tanıyan bir düzenleme bulunmalıdır.
• Suç tamamlanmış olmalıdır
• Failin kanunda öngörülen biçimde aktif bir davranışı olmalıdır.
• Failin bu davranışının iradi olması gerekmektedir.

Buna göre, 5267 sayılı Türk Ceza Kanununun 168. maddesinde yer alan etkin pişmanlık hükmünün uygulanabilmesi için, maddede sınırlı bir şekilde sayılan suçların işlenmesi halinde, failin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin etme suretiyle tamamen gidermesi gerekmektedir.

Etkin Pişmanlığın Uygulanmayacağı Durumlar Nelerdir?

Türk ceza kanununda sınırlı bir şekilde sayılan suçların işlenmesi halinde failin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gerekmektedir. Ancak zarar giderilse dahi bazı durumlarda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmayabilecektir. Bunlar:

• Şüpheli ya da sanık failin soruşturma aşamasında işlenen suç nedeniyle bir kısım zararının giderilmesinde veya bir kısım eşyanın sahiplerine iadesinde herhangi bir katkıda bulunmamış ise
• Şüpheli ya da sanık failin hakkındaki hapis cezasının infazı amacıyla yakalanarak cezaevine alındığı aşamaya kadar iadeden söz etmemişse
• Şüpheli ya da sanık failin mahkemece katılanlara uzlaşma önerisinde bulunulduğunda onların da hiçbir maddi beklentileri olmaksızın uzlaşma önerisini kabul ettiklerini belirtmiş olmalarına rağmen, suça konu eşyaların iadesinde herhangi bir katkıda bulunmamış ise, şüpheli ya da sanık failin iade ve tazmin yönünde bir irade de ortaya koymamışsa
• Şüpheli ya da sanık failin, mağdurların zararlarının karşılanmasına yönelik pişmanlığını gösterir bir irade de ortaya koymamışsa

Yukarıda belirtilen durumlarda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmayacaktır.

ETKİN  PİŞMANLIK CEZA İNDİRİMİ HANGİ SUÇLARDA UYGULANIR?

Türk Ceza Kanunu bazı suçlarda etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi uygulanmasını düzenlemiştir. Yazımızda etkin pişmanlık açısından önemli bulduğumuz suçlara yer vereceğiz.

1. Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu ve Etkin Pişmanlık (TCK m. 110)

Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçunda etkin pişmanlık TCK m. 100’da düzenlenmektedir. Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçu, doğrudan kişi özgürlüğünü hedef alan bir suçtur. Etkin pişmanlık hükümleri nedeniyle indirimden yararlanmak ancak mağdurun özgürlüğünün kısıtlanmasına fail tarafından son verilmesiyle mümkündür.

• Etkin pişmanlık hükümleri, hürriyetten yoksun kılma suçu tamamlandıktan sonra uygulanacaktır.
• Etkin pişmanlık için suç tamamlandıktan sonra, mağdurun güvenli bir yerde serbest bırakılması gerekmektedir.
• Etkin pişmanlığın bu suç nedeniyle soruşturmaya başlanmadan önce gerçekleşmesi gerekir.
• Etkin pişmanlıktan yararlanabilmek için, hürriyetinden yoksun kalan mağdurun şahsına zarar

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu işleyen şüpheli veya sanık fail, bu suç nedeniyle soruşturma başlamadan ve mağdurun şahsına zararı dokunmaksızın onu kendiliğinden güvenli bir yere bırakması halinde ⅔’ne kadar ceza indiriminden yararlanacaktır.

Etkin pişmanlık nedeniyle indirimde, indirim miktarında hakim ve mahkemeye takdir hakkı tanınmamıştır.

2. Hırsızlık Suçu Nedeniyle Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi (TCK m. 168/1-2)

Hırsızlık suçunda etkin pişmanlık, suçun tamamlanmasından sonra uygulanır. Hiçbir şikayet, ihbar ve müracaat olmadan suça konu eşyayı aldığı yeri göstererek soruşturma aşamasında tam iadeyi sağlayan şüpheli ya da sanık failin hakkında etkin pişmanlık indirimi yapılacaktır.

Mağdura, müştekiye zarar görene yönelik işlenen hırsızlık suçu nedeniyle oluşan zarar giderildiğinde ceza indirimi uygulanacaktır.

• Suç teşkil eden fiili işleyen kişi, azmettiren veya suça yardım eden soruşturma aşamasında mağdurun uğradığı zararı tazmin ederse suça ilişkin cezada ⅔ oranına kadar indirim yapılacaktır.
• Suç teşkil eden fiili işleyen kişi, azmettiren veya suça yardım eden kovuşturma aşamasında mahkemede dava açıldıktan sonra, fakat hüküm verilmeden önce mağdurun uğradığı zararı tazmin ederse kendisi hakkında ½ oranına kadar ceza indirimi yapılacaktır.

Hırsızlık suçunda, hırsızlık konusu mal üzerinde suçu işleyenin paydaş veya elbirliği şeklinde ortaklığı varsa veya hukuki bir ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla yapılmışsa ceza indirimi uygulanarak 2 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmedilecektir.

Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

3. Yağma Suçu ve Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi (TCK m. 168/1-3)

Yağma suçu, cebir ve tehditle işlenen bir suç olduğundan mağdurda büyük bir yıkım yaratır. Bu sebeple, gerçekleşen olayın ortaya çıkarılması ve faillerin cezalandırılması için etkin pişmanlık hükümlerine yer verilmiştir.

• Yağma suçunu teşkil eden fiili işleyen kişi, azmettiren veya suça yardım edenin; mahkemede dava açılmadan önce mağdurun zararını gidermesi halinde yağma suçundan ½ oranına kadar indirim yapılacaktır. Örneğin; nitelikli yağma suçunda 10 yıl ceza alabilecek bir sanık ½ oranında cezada etkin pişmanlık indirimi yapıldığında cezası 5 yıla inecektir. Belirtmek gerekir ki hakim veya mahkeme takdiri ile de bu ceza daha da aşağı indirilebilecektir.
• Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra yani mahkemede dava açıldıktan sonra, ancak hüküm verilmeden önce gösterilmesi halinde, suç teşkil eden fiili işleyen failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi durumunda, verilecek ceza 1/3’ine kadarı Ancak yağmaya konu malın, kısmen geri verilmesi veya tazmini halinde etkin pişmanlığın uygulanabilmesi için mağdurun rızası aranacaktır.

Mahkemede hüküm verildikten sonra etkin pişmanlık nedeniyle ceza indiriminden yararlanılamaz.

4. Mala Zarar Verme Suçu Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi (TCK m. 168/1-2)

Mala zarar verme suçu, doğrudan malvarlığına yönelik bir suç olduğundan etkin pişmanlık nedeniyle ceza indiriminin uygulanması gereken suçlardandır.

• Mala zarar verme suçu tamamlandıktan sonra ancak bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek ceza 2/3’sine kadarı
• Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ancak hüküm verilmeden önce gösterilmesi halinde verilecek ceza ½ oranına kadar

Malvarlığı değerlerine karşı işlenen tüm suçlarda suç konusu malı, kısmen verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için mağdurun rızası aranır. Mahkemede hüküm verildikten sonra etkin pişmanlık nedeniyle ceza indiriminden yararlanılamaz.

5. Güveni Kötüye Kullanma Suçu Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi (TCK m. 168/1-2)

Güveni kötüye kullanma suçu, failin kendisine tevdi edilen malvarlığı değerlerini tevdi amacının dışında kendisine veya başkasına menfaat sağlama amacıyla kullanması yoluyla oluşur.

Güveni kötüye kullanma suçu nedeniyle oluşan zarar giderildiğinde ceza indirimi uygulanır.

• Güveni kötüye kullanma suçu tamamlandıktan sonra ancak bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek ceza 2/3’sine kadarı
• Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ancak hüküm verilmeden önce gösterilmesi halinde verilecek ceza ½ oranına kadar

5. Dolandırıcılık Suçu Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi (TCK m. 168/1-2)

Dolandırıcılık suçu, hile ve desise ile mağdurun kandırılarak malvarlığı değerlerinin elinden alınması nedeniyle meydana gelir. Özellikle nitelikli dolandırıcılık suçu mağdurlara büyük ekonomik zararlar vermektedir. Dolandırıcılık suçunun meydana getirdiği zararlar giderildiği takdirde etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi uygulanabilecektir.

• Dolandırıcılık suçu tamamlandıktan sonra ancak bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın ⅔’sine kadarı
• Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ancak hüküm verilmeden önce gösterilmesi halinde verilecek cezanın 1/2’sine kadarı indirilir.

6. Bilişim Suçları ve Etkin Pişmanlık

Bilişim suçları, bilgisayar, tablet, cep telefonu, pos makinesi gibi araçlar kullanılarak elektronik ortamda işlenen suçlardır.

Şüpheli ya da sanık fail veya hükümlü, müştekilerin zararlarını karşılamış olması durumunda etkin pişmanlık hükmünden yararlabilecektir. Ancak bunun uygulanabilmesi için zararın bizzat şüpheli ya da sanık fail tarafından karşılanması gerekmektedir.

Bilişim suçları arasında yalnızca TCK m. 245/5. maddede belirtilen, başkasına ait banka veya kredi kartının kötüye kullanılması suçu işleyen fail etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi hükümlerinden yararlanabilir.

• Mağdurun uğradığı zarar soruşturma aşamasında giderilirse verilecek cezada ⅔’üne kadar ceza indirimi yapılır.
• Mağdurun uğradığı zarar kovuşturma aşamasında, yani daha açıldıktan sonra giderilirse etkin pişmanlık nedeniyle 1/2 oranında cezada indirim yapılır.

7. Zimmet Suçu ve Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi (TCK m. 248)

Zimmet suçu, kamu görevlisinin zilyetliği kendisine verilen veya koruma ve gözetimine bırakılan malı kendisinin veya başkasının zimmetine geçirmesi ile oluşur. Zimmet suçu etkin pişmanlık hükümleri TCK m. 248’de düzenlenmektedir.

• Soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın ⅔’si
• Kovuşturma başlamadan önce, gönüllü olarak zimmete geçirilen malın aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen tazmin edilmesi halinde, verilecek cezanın ½’si
• Hükümden önce gerçekleşmesi halinde, verilecek cezanın ⅓’i

8. İrtikap Suçu ve Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi (TCK m. 250)

İrtikap suçu, kamu görevlisinin herhangi bir kimseyi, görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanarak yarar sağlamaya veya yarar sağlama konusunda vaatte bulunmaya zorlamasıyla oluşacaktır. Bu suçu ancak kamu görevlisi işleyebilir. İrtikap kelime anlamı itibariyle yiyicilik anlamına gelir.

• İcbar suretiyle işlenen irtikap suçunda sağlanan menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu gözetilerek irtikap suçunu işleyen şüpheli ya da sanığa verilecek cezada ½ oranında ceza indirimi yapılabilir.
• İkna suretiyle işlenen irtikap suçunda sağlanan menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu gözetilerek irtikap suçunu işleyen şüpheli ya da sanığa verilecek cezada ½ oranında ceza indirimi yapılabilir.
• Hata suretiyle işlenen irtikap suçunda sağlanan menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu gözetilerek irtikap suçunu işleyen şüpheli ya da sanığa verilecek cezada ½ oranında ceza indirimi yapılabilir.

9. Rüşvet Suçu ve Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi (TCK m. 254)

Rüşvet suçu, kamu görevlisinin görevi kapsamına giren bir işi yapması veya yapmaması için menfaat sağlanması veya vaad edilmesiyle oluşur. Rüşvet suçu, hem rüşveti alanın hem de rüşveti verenin cezalandırılmasını gerektiren çok failli bir suçtur.

Rüşveti alan veya almak için anlaşan şüpheli ya da sanık kamu görevlisi, soruşturma makamları rüşvet suçu işlendiğini öğrenmeden önce, rüşvet konusu şeyi soruşturmaya yetkili makamlara teslim eder ve durumu haber verirse etkin pişmanlık hükümleri gereği ceza verilmez. Aynı şekilde rüşvet veren veya vermek için anlaşan şüpheli ya da sanık kişide durumu soruşturmaya yetkili makamlar öğrenmeden önce haber verirse etkin pişmanlık hükümleri gereği hakkında ceza verilmez.

Rüşvet alan ve veren dışında (rüşvete aracı olan gibi), diğer rüşvet suçuna katılan şüpheli ya da sanık kişilerin etkin pişmanlık duyarak durumdan soruşturma makamlarını haberdar etmesi halinde, rüşvet suçu nedeniyle haklarında cezaya hükmedilmez.

Soruşturma makamları suçu öğrendikten sonra ve yabancı kamu görevlilerine rüşvet veren şüpheli ya da sanık hakkında etkin pişmanlık sebebiyle ceza indirimi hükümleri uygulanmaz.

10. İftira Suçu ve Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi (TCK m. 269)

İftira suçu, failin işlemediğini bildiği halde bir kimse hakkında soruşturma başlatılması veya idari bir yaptırım uygulanması için hukuka aykırı bir fiil isnat etmesiyle meydana gelir.

• İftira suçu işleyen şüpheli ya da sanığın, iftira atılan kişi hakkında adli veya idari soruşturma başlamadan önce iftirasından dönmesi halinde yani etkin pişmanlığı durumunda hakkında hükmedilecek cezadan ⅘ oranında ceza indirimi uygulanır.
• İftira suçu işleyen şüpheli ya da sanığın, iftira atılan hakkında soruşturma başladıktan sonra, ancak dava açılmadan önce iftirasından dönmesi halinde hakkında verilecek cezada, ¾ oranında etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi uygulanır.
• İftira suçu nedeniyle iftira suçu işleyen şüpheli ya da sanığın, dava açıldıktan sonra, ancak hüküm verilmeden önce iftiradan dönülmesi halinde verilecek cezada ⅔ oranında ceza indirimi yapılır.
• İftira suçu nedeniyle şüpheli ya da sanığın, hüküm verildikten sonra ancak hüküm infaza verilmeden önce iftiradan dönmesi halinde verilecek cezada ½ oranında cezada indirim yapılır.
• İftira suçu sebebiyle verilen mahkumiyet hükmünün infazına başlandıktan sonra, şüpheli ya da sanığın iftirasından dönmesi halinde verilecek cezada ⅓ oranında ceza indirimi yapılır.
• İftira suçunun oluşmasına neden olan fiil mağdur hakkında sadece idari yaptırım kararı uygulanmasını gerektiriyorsa, iftira suçu nedeniyle mağdur hakkında idari yaptırım kararı uygulanmadan önce iftiradan dönülürse faile verilecek cezada ½ oranında, idari yaptırım kararı uygulandıktan sonra iftiradan dönülürse ⅓ oranında ceza indirimi yapılır.

11. Kullanmak İçin Uyuşturucu Satın Alma, Satma, Kabul Etme, Uyuşturucu Madde Bulundurma ve Kullanmak Suçlarında Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi (TCK m. 192)

Uyuşturucu madde ticareti veya imali suçları, etkin pişmanlık hükümlerinin titizlikle uygulandığı suçlardır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu işleyen kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.

Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.

Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre ¼ ile ½ oranında ceza indirimi yapılır.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz.

12. Örgüt Kurma, Örgüt Yöneticiliği veya Üyeliği Suçunda Etkin Pişmanlık

Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunda etkin pişmanlık hükümleri TCK m. 221’de düzenlenmektedir.

• Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nedeniyle soruşturmaya başlanmadan ve örgütün amacı doğrultusunda suç işlenmeden önce, örgütü dağıtan veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlayan kurucu veya yöneticiler hakkında cezaya hükmolunmaz. (TCK m. 221/1)
• Örgüt üyesinin, örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeksizin, gönüllü olarak örgütten ayrıldığını ilgili makamlara bildirmesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz. (TCK m. 221/2)
• Örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeden yakalanan örgüt üyesinin, pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasını sağlamaya elverişli bilgi vermesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz. (TCK m. 221/3)
• Suç işlemek amacıyla örgüt kuran, yöneten veya örgüte üye olan ya da üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen veya örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişinin, gönüllü olarak teslim olup, örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili bilgi vermesi halinde, hakkında örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz. Kişinin bu bilgileri yakalandıktan sonra vermesi halinde, hakkında bu suçtan dolayı verilecek cezada üçte birden dörtte üçe kadar indirim yapılır. (TCK m. 221/4)
• Etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkında bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine hükmolunur. Denetimli serbestlik tedbirinin süresi üç yıla kadar uzatılabilir. (TCK m. 221/5)
• Kişi hakkında, bu maddedeki etkin pişmanlık hükümleri birden fazla uygulanmaz. (TCK m. 221/6)

ETKİN PİŞMANLIK İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

Etkin Pişmanlığın Uygulanamayacağı Durumlar Hakkında Yargıtay Kararı

• Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2015/86 Sayılı Kararında

“İade ve tazminin cebri icra yoluyla gerçekleştirilmesi, zararın failin rızası hilafına veya ondan habersiz olarak üçüncü kişi kişilerce giderilmesi, eşyanın failin yakalanmamak için kaçarken atması sonucu veya kaçarken yakalanan failin üzerinde ele geçirilmiş olması ya da el konulmasının kaçınılmaz olduğu bir durumda eşyayı zoraki geri vermesi gibi hallerde, failin gerçek anlamdaki pişmanlığından söz edilemeyeceğinden, 168. maddesinin uygulanma şartları da oluşmayacaktır.

Buna karşın, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için mağdurun uğradığı zararın aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi şartı yerine getirilirken duyulan pişmanlığın mutlaka sözle ifade edilmesi zorunluluğu bulunmayıp, davranışlar yoluyla da gösterilmesi olayın özelliklerine göre mümkün olabilecektir.”

Kredi Kartının Haksız Kullanılmasında Etkin Pişmanlık Hakkında Yargıtay Kararı

• Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 27.02.2008 Tarihli, 251-1701 Sayılı Kararında

“Hükümlünün cezaevinden el yazısıyla verdiği 19.01.2007 havaleli dilekçesi ile yeni düzenleme gereğince müştekinin zararını faiziyle birlikte ödemek istemesi ve pişmanlık ifade eden kimi ifadelere yer vermesi ile 24.11.2005 günlü oturumda da henüz 5560 sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce “müştekinin zararını da ödemeye razıyım” demesi ve 5560 sayılı Yasanın yürürlüğünden sonra da müştekinin zararını tamamen gidermiş olmasına ve müştekinin şikayetçi olmamasına göre hakkında 5237 Sayılı Yasanın 7/2, 245/1-5 ve 168. maddeleri gereğince etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerekir.”

Blog Yazılarımız:

Uzaklaştırma Kararı Nedir? Uzaklaştırma Kararı Nasıl Alınır?

Av. Tuğçe Çığlı
Av. Serhan Cantaş