Dezenformasyon İle Mücadele Yasası ve Sosyal Medya Yasası Nedir?
Dezenformasyon Nedir?
Dezenformasyon TDK’ye göre çarpıtma anlamına gelmektedir. Yanlış ve kasıtlı olarak yayılan bilgi de denilebilir.
Dezenformasyon ile mücadele yasası 13.10.22 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiş; 18.10.22 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yanlış ve kasıtlı olarak yayılan bilgileri önleme amaçlıdır. Öngörülen değişiklikler şu şekildedir:
Halka Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu Nedir?
TCK 217A/1: ‘’ MADDE 217/A- (1) Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.’’
Halk arasında endişe korku ve panik yaratmak amacıyla, ülkenin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini ve genel sağlığı ile ilgili bilgi olmasıyla ve kamu barışını bozmaya elverişli alenen gerçek olmayan bilgiyi kasten paylaşan kişi yukarıda verilen hüküm doğrultusunda bir suç oluşturmuştur.
Ayrıca yukarıda belirtilen maddeye eklendi:
(2) Fail, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi hâlinde, birinci fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır.
Reklam ve Bant Yasağı Nedir?
18.10.22 Tarihli Resmi Gazete madde 34/10 uyarınca
- TK Başkanı (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı), idari tedbirler saklı kalmak kaydıyla içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellemesine karar verebilir.
- Yukarıda bahsedilen durumun yerine getirilmemesi halinde Türkiye’de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin, ilgili yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıya altı aya kadar reklam vermesinin yasaklanmasına BTK Başkanı tarafından karar verilebilir.
- Reklam yasağı kararı RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANIR.
- BTK Başkanı Reklam yasağı kararının yanı sıra içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %50 oranında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilir. Bu daraltılma sosyal ağ sağlayıcısına bildirilmesinden itibaren 30 gün içinde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının sosyal ağ sağlayıcı tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %90 oranına kadar daraltılması için Başkan tarafından sulh ceza hâkimliğine başvurulabilir.
İçeriğin Yayından Çıkarılması ve Cevap Hakkı
5651 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi:
(1) İçerik nedeniyle hakları ihlâl edildiğini iddia eden kişi, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması halinde yer sağlayıcısına başvurarak kendisine ilişkin içeriğin yayından çıkarılmasını ve yayındaki kapsamından fazla olmamak üzere hazırladığı cevabı bir hafta süreyle internet ortamında yayımlanmasını isteyebilir. İçerik veya yer sağlayıcı kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki gün içinde, talebi yerine getirir. Bu süre zarfında talep yerine getirilmediği takdirde reddedilmiş sayılır.
(2) Talebin reddedilmiş sayılması halinde, kişi onbeş gün içinde yerleşim yeri sulh ceza mahkemesine başvurarak, içeriğin yayından çıkarılmasına ve yayındaki kapsamından fazla olmamak üzere hazırladığı cevabın bir hafta süreyle internet ortamında yayımlanmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu talebi üç gün içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Sulh ceza hâkiminin kararına karşı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir.
Hakları ihlal edilmiş kişi haberin yayından çıkarttırabilir ve 1 hafta süreyle cevabının internet ortamında yayımlanmasını isteyebilir. İçerik ve yer sağlayıcı 2 gün içinde talebi yerine getirir; talep yerine getirilmemişse sükut zimni red sayılmaktadır. Talebi reddedilmiş sayıldığı halinde kişi 15 gün içinde yerleşim SULH CEZA MAHKEMESİNE başvurarak içeriğin yayından kaldırılmasını; hazırladığı cevabının 1 hafta süreyle internet ortamında yayımlanmasına karar verilmesini isteyebilir.
18.10.22 TARİHLİ RESMİ GAZETE İLE 5651 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasına aşağıdaki cümleler eklenmiştir.
“Müracaatın Birlik tarafından kabulüne karşı itiraz, kararı veren hâkimliğe yapılır. İnternet sitesindeki yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesi kararlarında bu fıkra hükmü uygulanmaz.”
Yurtdışı İçerik Sağlayıcılarına Getirilen Zorunlu Unsurlar
Sosyal medya platformlarına getirilen temsilci bulundurma zorunluluğu kapsamında,
RESMİ GAZETE DÜZENLEMESİ MADDE 34’E GÖRE: “Temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde bu kişinin Türkiye’de mukim ve Türk vatandaşı olması zorunludur.”
Temsilcinin gerçek kişi olması halinde temsilci, Türk vatandaşı olmalı ayrıca Türkiye’de ikamet etmelidir.
“Türkiye’den günlük erişimin on milyondan fazla olması hâlinde; yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen gerçek veya tüzel kişi temsilci, sosyal ağ sağlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkili ve sorumlu olup bu temsilcinin tüzel kişi olması hâlinde doğrudan sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir şube olması zorunludur.”
Günlük erişimi on milyondan fazla olan Gerçek veya tüzel kişi sosyal ağ sağlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla tam sorumlu olmaktadır.
Tüzel kişiliğin olması halinde doğrudan sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir şube olması zorunludur.
Basın Mensuplarıyla İlgili Düzenlemeler ve Değişiklikler
RESMİ GAZETE MADDE 2-
5187 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendine “yayınlarını” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve internet haber sitelerini” ibaresi;
(ı) bendine “karikatürü yapanı,” ibaresinden sonra gelmek üzere “görsel veya işitsel içerikleri kaydeden veya düzenleyeni,” ibaresi ve fıkraya aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“m) İnternet haber sitesi: İnternet ortamında, belirli aralıklarla haber veya yorum niteliğinde yazılı, görsel veya işitsel içeriklerin sunumunu yapmak üzere kurulan ve işletilen süreli yayını,
n) Basın kartı: Bu Kanunda belirtilen kişilere, Başkanlıkça verilen kimlik kartını,
o) Başkan: İletişim Başkanını,
ö) Başkanlık: İletişim Başkanlığını,
p) Komisyon: Basın Kartı Komisyonunu,
r) Medya mensubu: Radyo, televizyon ve süreli yayınların basın-yayın faaliyeti yürüten çalışanlarını,
s) Enformasyon görevlisi: Kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri Devlet enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personelini,”
İlgili değişiklik ve düzenlemede basın kartı uygulamasındaki değişiklik ana unsur sayılabilir.
Blog Yazılarımız: Sosyal Medya Aracılığıyla Hakeret Suçu
Stj.Av. Berçem Acat
Av. Serhan Cantaş
