Cahil Hakaret Midir?

Cahil kelimesinin üç farklı anlamı bulunmaktadır.

1) Öğrenim görmemiş, okumamış

2) Belli bir konuda yeterli bilgisi olmayan

3) Deneysiz, genç, toy.

Hakaret, bir kimsenin onurunu, şerefini rencide edici söylemlerde bulunmaktır.

Hakaret kelimesinin sözlükte 2 anlamı vardır:

1-Onur kırma, onura dokunma

2-Küçültücü söz veya davranış

Hakaret Suçu TCK’nin 125.maddesinde düzenlenmiştir.

• Madde 125 – (1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.

Cahil Hakaret Suçunu Oluşturur mu?

Toplumda kişiyi rencide eden, küçük düşüren ifadeler hakaret sayılır. Cahil kişinin bir konuda bilgi sahibi olmaması anlamına gelir. Bu yüzden cahili hakaret sayamayız ancak ağır eleştiri kapsamında değerlendirebiliriz. Kaba söz ve ağır eleştiri niteliğindeki sözler katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmadığından hakaret suçunu oluşturmaz. Bu nedenle cahil hakaret suçunu oluşturmaz.

• Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2015/25786 E, 2016/6526 K Sayılı Kararı

Sanığın katılana söylediğini ikrar ettiği “cahil cahil konuşma” biçimindeki kaba hitap tarzı niteliğindeki sözlerin, katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığından tebliğnamedeki bozma düşüncesine iştirak edilmemiştir. Eyleme ve yükletilen suça yönelik katılan …’un temyiz iddiaları yerinde görülmediğinden tebliğnameye aykırı olarak, TEMYİZ DAVASININ ESASTAN REDDİYLE HÜKMÜN ONANMASINA,

• Yargıtay 2. Ceza Dairesi’nin 2011/26727 E, 2013/6631 K Sayılı Kararı

…“siz cahilsiniz, ortaokulu bile bitirememişsiniz” demek suretiyle hakaret ettiği anlaşılmasına rağmen sübut bulan suçtan sanığın mahkumiyeti gerekirken yasal ve yeterli olmayan gerekçeyle beraatine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş, O yer C. Savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı istem gibi BOZULMASINA…

• Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2013/432 E, 2014/3687 K Sayılı Kararı

…”siz şerefsiz polislersiniz, bizler 4 yıllık üniversite bitirdik, sizler cahilsiniz” biçiminde sözler söyleyerek gerçekleştirdikleri kabul edilen hakaret eylemlerinin, TCK’nın 125/3-a maddesine uyduğu ve aynı Kanunun 131/1. maddesine göre de kovuşturulmasının şikayete bağlı olmadığı gözetilmeden, şikayetten vazgeçme nedeniyle düşme kararı verilmesi, Kanuna aykırı ve O Yer Cumhuriyet Savcısının temyiz nedenleri ile tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden HÜKÜMLERİN BOZULMASINA…

• Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2013/3009 E, 2014/11868 K Sayılı Kararı

“okumuşsunuz ama bu kadar nasıl cahil olabilirsiniz” şeklindeki ifadeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, sanığın katılana yönelttiği sözlerin, katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, somut olayla ilgili olarak, rahatsız edici, kaba ve nezaket dışı davranış – ağır eleştiri niteliğinde olduğu ve hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, yasal olmayan ve yerinde görülmeyen gerekçe ile mahkumiyet kararı verilmesi, Kanuna aykırı ve sanık M.. İ.. müdafinin temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden tebliğnamedeki onama düşüncesinin reddiyle HÜKMÜN BOZULMASINA,

• Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2019/6889 E, 2020/864 K Sayılı Kararı

…”sen bozuk para bulundurmak zorundasın, kim bilir nereden geldin, sen Foçalı değilsin, senin gibi cahilleri 2000 lira maaş vererek burada oturtuyorlar, terbiyesiz herif…” şeklindeki ve kaba hitap tarzı niteliğindeki sözlerinin, katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun yasal unsurlarının somut olayda oluşmadığı gözetilmeden yetersiz gerekçe ile sanığın mahkûmiyetine karar verilmesi, Kanuna aykırı ve sanık …’in temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye uygun olarak HÜKMÜN BOZULMASINA…

Hakaret Suçunun Cezası ve Nitelikli Halleri

Basit haliyle işlenmiş bi hakaret suçu kamu görevlisine karşı işlenmemişse cezası üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Adli para cezasına veya hapis cezasına karar verecek kişi hakimdir. İki cezayı aynı anda veremez.

• Hakaret suçunun mağduru  kamu görevlisi ise;
• Kamu görevlisinin görevinden dolayı hakarettin alenen işlenmesi,
• Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı hakaretin alenen işlenmesi
• Kamu görevlisinin mensup olduğu dinin kutsal değerlerine hakaretin alenen işlenmesi,

Halinde ceza altıda biri oranında artırılır.

Hakaret Suçunda Cezayı Azaltan Nedenler Nelerdir?

TCK m.129/3’e göre, Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Hakaret Suçunun Kimler İşleyebilir?

Hakaret suçunun faili yalnızca gerçek kişiler olabilir, tüzel kişiler bu suçun faili olamaz. Fail, hakaret suçunu kasten işleyebilir. Failin olası kastı da cezalandırılır. Ancak failin taksirli hareketleri cezalandırılmaz.

Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Suçu ve Cezası

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinin ikinci fıkrası “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.” hükmünü ihtiva etmektedir. Böylece kişinin sosyal medyada “facebook”, “twitter”, “instagram” gibi sitelerde hakaret içeren cümleler sarf etmesi hakaret suçunu oluşturacaktır.

Sosyal medya aracılığı işlenen hakaret suçunun herkes tarafından görülebilecek bir ortamda yapılması Yargıtay’ın ifade ettiği şekli ile “sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun alenen işlendiği” bu nedenle TCK’nın 125/4. maddesi uyarınca suçun cezasında artırım yapılması gerektiği Yargıtay’ın yerleşik içtihatları ile sabittir. Bu nedenle sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun alenen işlendiği gözetilerek verilecek ceza 1/6 oranında artırılmalıdır.

Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Suçu

Hakaret Suçunda Zamanaşımı Süresi

Kural olarak hakaret suçlarında 6 aylık zamanaşımı süresi vardır. Bu zamanaşımı süresi içinde şikayet yapılmazsa kovuşturma ve soruşturma yapılmaz.

• TCK 73/1- Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
• Hakaret suçunda genel zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Hakaret Suçu Nasıl İspatlanır?

İsnadın mahkeme tarafından kabul görebilmesi için isnat edilen fiilin ispat edilmiş olması gerekir. Eğer suç isnadında bulunan kişi karşı tarafın hakaret ettiğini ispatlayamazsa ceza verilmez. Ancak, hakaret edilen kişi hakkında daha önce kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı varsa, bu durumda isnat ispatlanmış sayılır.

Hakaret suçunun ispatı çeşitli yollarla mümkündür. Günümüzdeki gelişmiş teknoloji, sayesinde artık suçların ispat olanakları artmıştır.

• TCK Madde 127 – (1) İsnat edilen ve suç oluşturan fiilin ispat edilmiş olması halinde kişiye ceza verilmez. Bu suç nedeniyle hakaret edilen hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı verilmesi halinde, isnat ispatlanmış sayılır. Bunun dışındaki hallerde isnadın ispat isteminin kabulü, ancak isnat olunan fiilin doğru olup olmadığının anlaşılmasında kamu yararı bulunmasına veya şikayetçinin ispata razı olmasına bağlıdır.
• (2) İspat edilmiş fiilinden söz edilerek kişiye hakaret edilmesi halinde, cezaya hükmedilir.

Hakaret Suçunda Deliller Şu Şekilde Sayılabilir;

• Tanık Beyanı,
• Telefon incelenmesi,
• Sosyal medya araçları,
• Yazılı her türlü delil,
• Ses kayıtları,
• Ve sair her türlü delil

Hakaret Suçu Şikayete Bağlı Bir Suç Mudur?

Hakaret suçunun basit hali şikayete bağlı bir suçtur.

• TCK Madde 131 – Hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmediği sürece mağdurun şikayetine bağlıdır. Ancak, mağdur, şikayet etmeden önce ölürse veya suç ölmüş olan kişinin hatırasına karşı işlenmişse, ölenin ikinci dereceye kadar üstsoy ve altsoyu, eş veya kardeşleri tarafından şikayette bulunabilir. Bu hüküm, suçun mağdurun rızası olmaksızın işlenmesi durumunda adaletin sağlanmasını ve suçun cezasız kalmamasını amaçlamaktadır.

Hakaret Suçunda Uzlaşma

Uzlaştırmaya tabi suçlar kanun maddesinde tek tek sayılmıştır. Kural olarak hakaret suçu uzlaştırmaya tabi suçlar arasındadır. Basit hakaret suçunda  uzlaştırma yoluna gidilmesi  bir dava şartıdır. Yani yargılamaya geçilmeden önce hakaret eden ile hakarete uğrayan kişi adliye eliyle görüştürülür. Bu görüşme ile ilgili tebligatlar önceden taraflara gönderilir. Bu görüşmeden sonuç alınamaması durumunda hakaret davasına geçilir. Ancak kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu şikayete tabi olmadığından uzlaştırmaya da tabi olmaz.

Stj. Av. Nursena Yıldız
Av. Serhan Cantaş

Blog Yazılarımız: Yobaz Hakaret Midir?