Ahlaksız kelimesinin iki farklı anlamı bulunmaktadır.
- Ahlak kurallarına uymayan
- Dürüst davranmayan, kötü huylu, terbiyesiz
Hakaret, bir kimsenin onurunu, şerefini rencide edici söylemlerde bulunmaktır.
Hakaret kelimesinin sözlükte 2 anlamı vardır:
1-Onur kırma, onura dokunma
2-Küçültücü söz veya davranış
Hakaret Suçu TCK’nin 125.maddesinde düzenlenmiştir.
- Madde 125 – (1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
Ahlaksız Hakaret Suçunu Oluşturur mu?
Ahlaksız kelimesi genellikle kişinin kendi çıkarlarını başkalarının çıkarlarının önüne koyması, dürüst olmaması, saygısızlık yapması, başkalarına zarar vermesi gibi davranışlarla kendini gösterir. Bu kelimenin kullanılması kişiyi toplum içerisinde rencide eder, onurunu zedeler.
Yargıtay kararlarından da görüldüğü üzere Ahlaksız hakaret suçunun oluşturur.
- Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2016/7036 E, 2016/18413 K Sayılı Kararı
…ahlaksız , firavun, münafık ” şeklindeki sözler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, eleştiri sınırlarını aşıp, muhatabın onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek mahiyette olduğunun anlaşılması karşısında, sanığın hukuki durumunun yeniden değerlendirilmesi zorunluluğu, Bozmayı gerektirmiş ve katılanlar … ve … vekillerinin temyiz nedenleri ile tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden HÜKÜMLERİN BOZULMASINA…
- Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2018/6497 E, 2019/515 K Sayılı Kararı
Sanığın, yazdığı dilekçe içeriğinde katılanlara yönelik “…dangalakça, hukuka aykırı cevap geldi. …Ahlaksızca, hukuka aykırı işlem yapan……”şeklindeki ifadelerinin, muhatapların onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olup, hakaret suçunu da unsurları itibariyle oluşturduğu gözetilmeden, kanuni olmayan gerekçeyle, sanığın beraatine karar verilmesi, Kanuna aykırı ve katılan …’ın temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA…
- Yargıtay 2. Ceza Dairesi’nin 2011/24822 E, 2012/1555 K Sayılı Kararı
…“sen ahlaksızsın, geceleyin buradan gelip geçerken adliyenin ışığının yandığını görüyorum” şeklinde hakaret ettiğinin katılanın iddiası ve tanıkların dolaylı beyanlarından anlaşılması, katılanın mevkii ve sıfatı itibariyle, sanığa iftira atmasını gerektirecek bir neden bulunmaması karşısında, katılan Cumhuriyet Savcısının iddiasına itibar etmeme sebepleri kararda yeterince tartışılmadan yasal olmayan yetersiz gerekçe ile beraat kararı verilmesi, Bozmayı gerektirmiş katılan vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan diğer yönleri incelenmeyen hükmün bu sebepten dolayı isteme aykırı olarak BOZULMASINA…
- Yargıtay 13. Ceza Dairesi’nin 2013/5850 E, 2014/9707 K Sayılı Kararı
…sanığın, “ahlaksız, it oğlu it, köpekler, Cumhuriyet düşmanları” şeklindeki hakaret sözlerinin karşılıklı hakaret sınırlarını aştığı ve ilk haksız eyleme sanığın bizzat kendisinin neden olduğunun anlaşılması karşısında sanık ile müştekinin karşılıklı hakaret içeren sözleri arasında orantılılık bulunmadığından TCK’nın 29/3 maddesi uyarınca ceza indirimi uygulanması yerine yazılı şekilde ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş…
- Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2014/12734 E, 2014/35285 K Sayılı Kararı
…Şerefsizler, adiler, ahlaksızlar, boklar “ biçimindeki sözlerin katılanların onur şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte bulunduğu ve zincirleme hakaret suçunu oluşturduğu, bu sözlerin tartışmada fevren söylenmesinin suç kastını ortadan kaldırmadığı, sanığın fevri hareket etmesine sebep olabilecek katılanlardan kaynaklanan haksız bir davranış var ise bu durumun TCK’nın 129. maddesinin uygulanmasını gerektirebileceği gözetilmeden, anılan sözlerin “ Fevren söylendiği ve suç kastını ortaya koyan delil bulunmadığı “ biçimindeki kanuni olmayan gerekçe ile beraat kararı verilmesi, Kanuna aykırı, katılanlar C.. A.., H.. S.. ve katılanlar G.. T.., Z.. Y.., A.. Y.., Z.. D.. vekilinin temyiz nedenleri ile tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden HÜKMÜN BOZULMASINA…
Hakaret Suçunun Cezası ve Nitelikli Halleri
Basit haliyle işlenmiş bi hakaret suçu kamu görevlisine karşı işlenmemişse cezası üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Adli para cezasına veya hapis cezasına karar verecek kişi hakimdir. İki cezayı aynı anda veremez.
- Hakaret suçunun mağduru kamu görevlisi ise;
- Kamu görevlisinin görevinden dolayı hakarettin alenen işlenmesi,
- Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı hakaretin alenen işlenmesi
- Kamu görevlisinin mensup olduğu dinin kutsal değerlerine hakaretin alenen işlenmesi,
Halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
Hakaret Suçunda Cezayı Azaltan Nedenler Nelerdir?
TCK m.129/3’e göre, Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Hakaret Suçunun Kimler İşleyebilir?
Hakaret suçunun faili yalnızca gerçek kişiler olabilir, tüzel kişiler bu suçun faili olamaz. Fail, hakaret suçunu kasten işleyebilir. Failin olası kastı da cezalandırılır. Ancak failin taksirli hareketleri cezalandırılmaz.
Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Suçu ve Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinin ikinci fıkrası “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.” hükmünü ihtiva etmektedir. Böylece kişinin sosyal medyada “facebook”, “twitter”, “instagram” gibi sitelerde hakaret içeren cümleler sarf etmesi hakaret suçunu oluşturacaktır.
Sosyal medya aracılığı işlenen hakaret suçunun herkes tarafından görülebilecek bir ortamda yapılması Yargıtay’ın ifade ettiği şekli ile “sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun alenen işlendiği” bu nedenle TCK’nın 125/4. maddesi uyarınca suçun cezasında artırım yapılması gerektiği Yargıtay’ın yerleşik içtihatları ile sabittir. Bu nedenle sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun alenen işlendiği gözetilerek verilecek ceza 1/6 oranında artırılmalıdır.
Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Suçu yazımızdan detaylı olarak inceleyebilirsiniz.
Hakaret Suçunda Zamanaşımı Süresi
Kural olarak hakaret suçlarında 6 aylık zamanaşımı süresi vardır. Bu zamanaşımı süresi içinde şikayet yapılmazsa kovuşturma ve soruşturma yapılmaz.
- TCK 73/1- Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
- Hakaret suçunda genel zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Hakaret Suçu Nasıl İspatlanır?
İsnadın mahkeme tarafından kabul görebilmesi için isnat edilen fiilin ispat edilmiş olması gerekir. Eğer suç isnadında bulunan kişi karşı tarafın hakaret ettiğini ispatlayamazsa ceza verilmez. Ancak, hakaret edilen kişi hakkında daha önce kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı varsa, bu durumda isnat ispatlanmış sayılır.
Hakaret suçunun ispatı çeşitli yollarla mümkündür. Günümüzdeki gelişmiş teknoloji, sayesinde artık suçların ispat olanakları artmıştır.
- TCK Madde 127 – (1) İsnat edilen ve suç oluşturan fiilin ispat edilmiş olması halinde kişiye ceza verilmez. Bu suç nedeniyle hakaret edilen hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı verilmesi halinde, isnat ispatlanmış sayılır. Bunun dışındaki hallerde isnadın ispat isteminin kabulü, ancak isnat olunan fiilin doğru olup olmadığının anlaşılmasında kamu yararı bulunmasına veya şikayetçinin ispata razı olmasına bağlıdır.
- (2) İspat edilmiş fiilinden söz edilerek kişiye hakaret edilmesi halinde, cezaya hükmedilir.
Hakaret Suçunda Deliller Şu Şekilde Sayılabilir;
- Tanık Beyanı,
- Telefon incelenmesi,
- Sosyal medya araçları,
- Yazılı her türlü delil,
- Ses kayıtları,
- Ve sair her türlü delil
Hakaret Suçu Şikayete Bağlı Bir Suç Mudur?
Hakaret suçunun basit hali şikayete bağlı bir suçtur.
- TCK Madde 131 – Hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmediği sürece mağdurun şikayetine bağlıdır. Ancak, mağdur, şikayet etmeden önce ölürse veya suç ölmüş olan kişinin hatırasına karşı işlenmişse, ölenin ikinci dereceye kadar üstsoy ve altsoyu, eş veya kardeşleri tarafından şikayette bulunabilir. Bu hüküm, suçun mağdurun rızası olmaksızın işlenmesi durumunda adaletin sağlanmasını ve suçun cezasız kalmamasını amaçlamaktadır.
Hakaret Suçunda Uzlaşma
Uzlaştırmaya tabi suçlar kanun maddesinde tek tek sayılmıştır. Kural olarak hakaret suçu uzlaştırmaya tabi suçlar arasındadır. Basit hakaret suçunda uzlaştırma yoluna gidilmesi bir dava şartıdır. Yani yargılamaya geçilmeden önce hakaret eden ile hakarete uğrayan kişi adliye eliyle görüştürülür. Bu görüşme ile ilgili tebligatlar önceden taraflara gönderilir. Bu görüşmeden sonuç alınamaması durumunda hakaret davasına geçilir. Ancak kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu şikayete tabi olmadığından uzlaştırmaya da tabi olmaz.
Stj. Av. Nursena Yıldız
Av. Serhan Cantaş
Blog Yazılarımız: Manyak Hakaret Midir?
