Türk Ceza Kanunu (TCK) bir suç oluşumu durumunda hapis ve/veya adli para cezasının uygulanabileceğini hükmetmektedir (Sanığa hem hapis cezası hem adli para cezası verilebildiği gibi yalnızca hapis cezası veya yalnızca adli para cezası da verilebilmektedir.). Adli para cezasının uygulanacağını veya uygulanamayacağına MAHKEME karar verir. Adli para cezası ödenmedi taktirde hapis cezası ile sonuçlanabilir; ödendiği taktirde ise devlet hazinesine dahil edilir. TCK 52’de düzenlenmiştir.
Madde 52- (1) Adli para cezası, beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir.
(2) En az yirmi ve en fazla yüz Türk Lirası olan bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarı, kişinin ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak takdir edilir.
(3) Kararda, adli para cezasının belirlenmesinde esas alınan tam gün sayısı ile bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ayrı ayrı gösterilir.
(4) Hakim, ekonomik ve şahsi hallerini göz önünde bulundurarak, kişiye adlî para cezasını ödemesi için hükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıldan fazla olmamak üzere mehil verebileceği gibi, bu cezanın belirli taksitler halinde ödenmesine de karar verebilir. Taksit süresi iki yılı geçemez ve taksit miktarı dörtten az olamaz. Kararda, taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmın tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adli para cezasının hapse çevrileceği belirtilir.
Adli Para Cezası Ne Kadardır?
Adli para cezası 5 günden az, 730 günden fazla olmamak kaydıyla belirlenmiş olan tam gün sayısının, yine hali hazırda 1 gün için takdir edilmiş miktar ile çarpılmasıyla hesaplanır. Hesaplanan meblağ ödendiği taktirde Devlet Hazinesine dahil edilir.
1 gün için takdir edilen miktar en az 20 en fazla 100 Türk lirası olabilir. Adli para cezasının miktarı şahsın ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak takdir edilir. Buradaki takdir yetkisi hâkime aittir.
Hâkim kişiye adli para cezasını ödemesi için hükmün kesinleşme tarihinden itibaren 1 yıldan fazla olmamak şartıyla süre verebilir veya bahsi geçen cezanın belirli taksitler halinde ödemesine de karar verebilir. Taksit süresi 2 yılı geçemez ve taksit miktarı 4ten az olamaz. Hâkim kararında taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmın tamamının ödeneceği ve ödenmeyen adli para cezasının hapis cezasına çevirtileceği belirtilir. Hâkim kararında, adlî para cezasının belirlenmesinde esas alınan tam gün sayısı ile bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ayrı ayrı gösterilir.
Adli Para Cezası Nasıl Ödenir?
Adli para cezasının infazı 5275 sayılı Kanunun 106. maddesi hükmüne göre yerine getirilecektir. Bu hükümlerden çıkarımla:
Adli para cezasını içeren ilâm Cumhuriyet Başsavcılığına verilir. Cumhuriyet savcısı 30 GÜN içinde adli para cezasının ödenmesi için hükümlüye ödeme emri tebliğ eder.
Adli para cezası takside bağlanmamış ise, bir aylık süre içinde adlî para cezasının 1/3’ünü ödeyen hükümlünün isteği üzerine geri kalan kısmının birer ay ara ile 2 eşit taksitte ödenmesine izin verilir.
Adli Para Cezasının Ödenmesi Durumunda Ne Olur?
Yukarıda da bahsedildiği üzere taksitlerden birinin ödenmemesi durumunda geri kalan kısmın tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adli para cezasının hapis cezasına çevirtileceği belirlenir.
Burada cumhuriyet savcısı tarafından ödenmeyen miktar ile ilişkin günler hapis cezasına çevrilir lakin bu hapis cezası da doğrudan cezaevinde çektirilmez. Hükümlü, kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verilir. (Burada da çalıştırma koşulları vardır örneğin en az 2 saat, en fazla 8 saat çalıştırılabilir gibi) Eğer hükümlü bu koşullara da uyum sağlayamazsa kalan cezasını açık ceza infaz kurumunda hapis cezası olarak çeker.
Hükümlü, hapis yattığı veya kamuya yararlı işte çalıştığı günlerin dışındaki günlere karşılık gelen parayı öderse hapisten çıkartılır veya kamuya yararlı işte çalıştırılma sona erer.
Çocuklar hakkında hükmedilen adli para cezasının ödenmemesi hâlinde, bu ceza hapse çevrilemez.
Adli para cezası yerine çektirilen hapis süresi 3 yılı geçemez. Birden fazla hükümle adli para cezalarına mahkûmiyet hâlinde bu süre 5 yılı geçemez.
Adli Para Cezası Yargıtay Kararları
- Yargıtay 8. Ceza Dairesi.,E. 2013/670 K. 2014/1342 T. 22.1.2014
Suçu işlediği tarihte 18 yaşından küçük olan suça sürüklenen çocuk hakkında 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 106/4. madde ve fıkrasına aykırı olarak, ödenmeyen adli para cezasının hapse çevrileceği hususunun ihtarına karar verilmesi,
Yasaya aykırı, suça sürüklenen çocuğun temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükümlerin bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK.nun 321. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 22.01.2014 gününde oy birliğiyle karar verildi.
- Yargıtay 15. Ceza Dairesi., E. 2012/4111 K. 2014/133 T. 13.1.2014
TCK’nın 52. maddesi uyarınca, elde edilen veya elde edilmek istenilen haksız menfaatin iki katından az olmayacak şekilde temel gün birim sayısı üzerinden belirlenip, artırım ve indirimlerin yapılmasından sonra elde edilen sonuç gün birim sayısının, 20-100 TL arasında belirlenecek bir gün karşılığı para miktarı ile çarpılması suretiyle tayin edilmesi gerektiğinden hareketle; elde edilmek istenilen haksız menfaat tutarının 27.500,00 olduğu da gözönünde bulundurularak adli para cezasının en az 2750 gün olarak tayin edilmesinden sonra indirim oranlarının uygulanması gerektiği gözetilmeden, 40.000,00 TL olarak belirlenen adli para cezası üzerinden anılan kanunun 35. ve 62. maddesi uyarınca indirim yapılması suretiyle sanık hakkında eksik ceza tayin edilmesi,
Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükmün bu nedenlerle, 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesine istinaden uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, aynı Kanunun 326/son maddesi gereğince sanığın kazanılmış haklarının gözetilmesine, 13.01.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi ., E. 2014/1340 K. 2014/23387 T. 11.6.2014
Yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının reddine, ancak;
Tekerrüre esas alınan … Sulh Ceza Mahkemesi’nin 12/12/2005 tarih ve 2005/127 Esas, 2005/162 Karar sayılı ilamı ile verilen 336 TL adli para cezasının kesin nitelikte olması karşısında, tekerrüre esas alınamayacağının gözetilmemesi,
Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi ile yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince isteme aykırı olarak BOZULMASINA, 11/06/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Blog Yazılarımız: Adli Arama Nedir? Aramada Ele Geçirilen Belgeler Delil Olur mu?
Stj. Av. Berçem Acat
Av. Serhan Cantaş
