Tapu iptal ve tescil davası, tapu kaydının gerçeği yansıtmadığı durumlarda açılır. Tapudaki kayıtların gerçek hak sahibi lehine düzeltilmesini sağlayan dava türüdür. Tapu iptal ve tescil davası, taşınmazın aynına yani mülkiyet hakkına ilişkindir.
Mülkiyet hakkı ihlal edilen kişinin başvurabileceği bir dava türüdür. Mülkiyet hakkı kişiye maliki olduğu şey üzerinde oldukça geniş yetkiler sağlamaktadır. Mülkiyet hakkı kişiye o şeyi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma hakkı verir. Bu sebeple kişi, mülkiyet hakkına sahip olduğu o şeyi kullanabilir, devredebilir veya başka türlü tasarrufta bulunabilir. Mülkiyet hakkı taşınır ve taşınmaz mallarda mümkündür. Tapu iptal ve tescil davalarının konusu taşınmaz mülkiyetidir. Taşınmaz eşya, özüne zarar vermeksizin bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan eşyadır. Nelerin taşınmaz kavramına gireceği Türk Medeni Kanunu madde 704’te belirtilmiştir. Bunlar; arazi, tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar, kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümlerdir.
Tapu İptal ve Tescil Davası Kime Karşı Açılır?
Bu davayı mülkiyet hakkı ihlal edilen kişi açabilir. Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında mirasçılar, yolsuz tescil nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında malik olduğunu iddia eden kişi, vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında müvekkil, aile konutu nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında ilgili eş bu davayı açabilecektir.
Tapu iptali ve tescil davası, tapuda malik görünen kişiye karşı açılır. Tapudaki kaydın iptali istenilen taşınmaz o kişi üzerine kayıtlıdır. Ancak malik görünen bu kişi ölmüşse, tapu iptal ve tescil davası o kişinin mirasçılarına karşı açılabilecektir.
Bu dava ile birlikte tapu kaydında yer alan üçüncü kişiye ait ayni veya şahsi bir hakkın ortadan kaldırılması da talep edilirse tapu kaydındaki bu hak sahibine de ayrıca dava açılması gerekir. Örneğin; taşınmaz satış vaadi sözleşmesi, sükna hakkı, önalım hakkı gibi şahsi ve ayni hakların da terkini talep ediliyorsa lehine bu haklar tesis edilen kişiler aleyhine de dava açılmalıdır.
Olağanüstü zamanaşımı nedeniyle açılacak tapu tescil davaları, ilgili tüzel kişilik ve hazine aleyhine birlikte açılmalıdır. (TMK m. 713/3)
Tapu İptal ve Tescil Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Tapu iptal ve tescil davaları görevli ve yetkili mahkemede açılmadır. Aksi takdirde dava esasa girmeden reddedilir. Hukuk davalarında görev ve yetki, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenmektedir.
- HMK m. 2/1 – Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir.
Tapu iptal ve tescil davalarında görevli mahkeme “Asliye Hukuk Mahkemesidir”.
- HMK m. 12 – Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
Yetkili mahkeme ise, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Bu yetki kuralı kamu düzenine ilişkin ve kesin yetki kuralı olup, davanın her aşamasında ileri sürülebilecektir. Taşınmazlara ilişkin yetki kuralı mahkeme tarafından re’sen dikkate alacaktır.
Tapu İptal ve Tescil Davalarında Harç ve Yargılama Giderleri
Tapu iptal ve tescil davaları nisbi harca tabidir. Nispi harç davanın konusuna göre değişecektir. İlgili taşınmazın değerine göre harç belirlenecektir. Harç ve yargılama giderleri, davanın değerine, tanık, bilirkişi ve birçok unsura göre değişecektir.
Davacı, yargılama harçlarının yanı sıra, Gider Avansı Tarifesinde belirtilen avans tutarını da mahkeme veznesine peşin olarak ödemelidir.
Tapu İptal ve Tescil Davaları Kesinleşmeden İcraya Konulabilir Mi?
Taşınmazın aynına ilişkin olduğu için kesinleşmeden icraya konulamayacaktır.
Tapu İptal ve Tescil Davasında Zamanaşımı
Tapu iptal ve tescil davalarında zamanaşımı, davanın türüne göre değişiklik gösterir. Yolsuz Tescil Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası ile Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası herhangi bir zamanaşımı süresine tabi değildir. Ancak bunlar dışında kalan diğer davalarda, dava türüne göre zamanaşımı süreleri öngörülmüştür.
Tapu İptal ve Tescil Davaları Hangi Nedenlerle Açılır?
- Hukuki Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- İmar Uygulamasından Kaynaklanan Tapu İptal ve Tescil Davası
- Aile Konutu Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Kazandırıcı Zamanaşımı ve Zilyetlik Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Yolsuz Tescil Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Taşınmaz Satış Vaadi Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Sahtecilik Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- İnançlı İşlem Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
- Kanunun Emredici Hükümlerine, Kamu Düzenine, Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırılık Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası
Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davasında, Miras bırakanın Mal Satılmasını Gerektirir Bir Nedeninin Bulunması Hakkında Yargıtay Kararı
- Yargıtay 1. H.D. 20.06.2017 Tarihli, 2014/21045 E. , 2017/3654 Sayılı Kararında
“… davalı çekişmeli bağımsız bölümü devir alması nedeniyle kendisine ait kiraları mirasbırakanın aldığını savunmuş ise de; Yapı Kredi Bankası’nın cevabı yazılarında davalıya ait hesap ATM aracılığıyla nakit çekildiğinin bildirildiği, kimin çektiğinin ise tespit edilemediği, mirasbırakanın anılan kira gelirlerini aldığının somut deliller ile davalı tarafından tespit edilemediği, öte yandan dinlenen tanık beyanları uyarınca mirasbırakanın ekonomik durumunun iyi olduğu ve mal satmayı gerektirecek bir ihtiyacının bulunmadığı, ayrıca çekişmeli 4 no.’lu bağımsız bölümün satın alınmasında davalının annesi Suna’nın da katkısı olduğu kabul edilmiş ise de; anılan bağımsız bölümün Suna’nın ölümünden sonra sonra mirasbırakan tarafından 1983 yılında edinildiği bir bütün halinde değerlendirildiğinde mirasbırakanın ikinci eşinden ziyade ilk eşinden olma kızına mal kazandırmak amacıyla hareket ettiği, yapılan temlikin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı, bedelsiz ve muvazaalı olduğu anlaşılmıştır.”
Kanunun Emredici Hükümlerine, Kamu Düzenine, Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırılık Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası Hakkında Yargıtay Kararı
- Yargıtay 15. H. D. 30.10.2018 Tarihli, 2018/1779 E. , 2018/4144 Sayılı Kararında
“Bir kimsenin hukuka uygun dahi olsa dava açması ya da şikayette bulunmasını önlemek için diğer tarafa menfaat temin etmesi ahlak ve hukuka aykırıdır. 6098 Sayılı TBK’nın 81. maddesi hükmündeki hukuka ve ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla verilen şeyin geri istenemeyeceğine ilişkin ana kural gereği verilen şey alandan geri istenemeyeceği gibi, bu şekilde verilen bir şeyin o sonuçtan yararlandığı iddiasıyla üçüncü kişiden de istenmesi mümkün değildir.”
Blog Yazılarımız: Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Nedir?
Av. Tuğçe Çığlı
Av. Serhan Cantaş
