1 Şubat 2022 tarihinde yayımlanan 31737 sayılı Resmi Gazetede, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklikler 1 Mart 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
İlgili Yönetmelikte ek olarak, ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik kılavuzların Reklam Kurulu tarafından hazırlanacağı ve Ticaret Bakanlığının internet sitesinde yayınlanmasıyla birlikte Yönetmelikle birlikte uygulanacağı düzenlenmiştir.
İlgili Değişikliklere Göre;
- Reklamların, hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait ifade ya da görüntülerin içerme yasağı kaldırılmıştır.
- Tüketiciye kişiselleştirilmiş bir fiyat sunulması durumunda, bu hususa ilişkin bilgi ile o mal veya hizmet ile ilgili olarak satıcı veya sağlayıcı tarafından belirlenen güncel satış fiyatına ve kişiselleştirilmiş fiyata aynı alanda yer verileceği maddesi eklenmiştir.
- Bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını gösteren yazılı, sesli veya görsel herhangi bir ibarenin yer aldığı reklamlarda; indirimden önceki fiyata yer verilmesi gerektiği eklenmiştir.
- Bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınacaktır. Meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin reklamlarda indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyat esas alınacaktır. Bu hususlara ilişkin ispat külfeti reklam verene aittir.
- Bir mal veya hizmetin bağlı kredi ile satışa sunulduğunun belirtildiği reklamlarda kredinin vadesine, faiz oranına, tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değerine ve geri ödeme koşullarına reklamın yayınlandığı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği bir internet sitesinde veya açılır ekranda yer verilecektir.
- Reklama ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal ve ürünlere biyosidal ürünler eklenmiştir.
- İnternet ortamında satışa sunulan bir mal veya hizmetin fiyat, nitelik ve benzeri hususlarında karşılaştırma yapılarak sıralama yapılması durumunda, sıralamanın hangi ölçütler dikkate alınarak oluşturulduğuna ilişkin bilgi ile reklam veya sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak gösterilen sıralama sonuçlarında reklam ibaresine yer verilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
- Tüketicilerin bir mal veya hizmete ya da satıcı veya sağlayıcılara ilişkin değerlendirme yapmasına imkân sağlanması durumunda; bu değerlendirmelerin, sadece ilgili mal veya hizmeti satın alanlar tarafından yapılabilecek, Bu değerlendirmelerin yayınlanmasına ilişkin belirlenen esas ve kurallar belirtilecektir. Tüketici değerlendirmeleri, en az bir yıl süre ile herhangi bir yönlendirme yapılmadan tarih, değerlendirme notu, satıcı veya sağlayıcıya göre sıralanma gibi objektif bir ölçüte göre yayınlanacak, yayınlanmasına izin verilmeyen tüketici değerlendirmelerine ilişkin hususlar değerlendirmeyi yapan tüketiciye derhal bildirilecektir. Sağlık beyanı içeren tüketici değerlendirmeleri yayınlanamayacaktır. Değerlendirme yapılan mal veya hizmet ile ilgili yaşanan tüketici mağduriyetinin satıcı veya sağlayıcı tarafından giderildiğinin tüketici ya da satıcı veya sağlayıcı tarafından bildirilmesi halinde bu durum aynı yerde gecikmesizin yayınlanacaktır. Bir mal veya hizmetin satışını artırmak amacıyla doğru olmayan değerlendirmelerin yapılmasına ya da mal veya hizmeti onaylayan ifadelerin kullanılmasına yönelik gerçek veya tüzel kişiyle anlaşma yapılması ya da hizmet satın alınması yasaktır.
- Hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya sağlayıcılara, değerlendirmenin yayınlanmasından önce açıklama yapma veya cevap verme hakkını kullanabilmeleri için en az yetmiş iki saat süre tanınacak; değerlendirmeler, bu süre dolmadan önce veya gerçeği yansıtmadığının anlaşılması halinde yayınlanmayacaktır.
- Girdi maliyeti ve döviz kuru artışı gibi fiyat değişimlerinden etkilenmemesine rağmen bu durumlardan etkileniyormuş gibi hareket ederek tüketiciye sunulan mal veya hizmetin satış fiyatında haklı bir gerekçe olmaksızın artış yapma haksız ticari uygulama örneklerinden çıkarılmıştır.
- Haksız ticari uygulama örneklerine “Satın alma sürecini otomatikleştiren bir yazılım kullanmak suretiyle spor, tiyatro, söyleşi gibi etkinlik biletlerini, belirlenen limitlerin dışında satın alarak tüketicilere yeniden veya daha yüksek fiyatla satışa sunmak” ve “İnternet ortamında bir mal veya hizmete ilişkin yönlendirici ara yüz tasarımları, seçenekler ya da ifadeler gibi araçlarla tüketicilerin karar verme veya seçim yapma iradesini olumsuz etkileyen ya da normal şartlar altında vereceği kararda satıcı veya sağlayıcı lehine değişikliklere yol açmayı hedefleyen yöntemler kullanmak” ibareleri eklenmiştir.
Tüm bu değişiklikler tüketiciyi korumakla birlikte; ilgili kişilerin de zarar görmemesi adına yani satıcı, hizmet sağlayıcı, aracı ve tüm diğer ilgililerin yönetmelik maddelerini gözden geçirerek ticari reklamlarını ilgili değişikliklere uygun hale getirme amacıyla çalışmalarını başlatmaları gerekmektedir.
Reklam Kavramı ve Reklamın Hukuki Niteliği
Reklam işletmeler açısından pazarlamada en önemli unsurlardan biridir. Reklam hem üreticiler ile mal ve hizmet sunanlar hem de tüketiciler açısından oldukça önemli bir araçtır. Reklam, mal hizmet veya marka tanıtmak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek ve ikna etmek, satışını veya kiralanmasını sağlamak ya da artırmak amacıyla reklam veren tarafından herhangi bir mecrada yayımlanan pazarlama iletişimi niteliğindeki duyuru olarak tanımlanabilir. Reklamın yayınlanacağı mecra, ticari reklam veya ilanı hedef kitleye ulaştıran iletişim kanallarının ya da her türlü aracın sahibi, işleticisi veya kiralayıcısı olan gerçek veya tüzel kişidir. Yani mecra, reklam ve tanıtım mesajını ileten ve o mesajı alma durumunda olan kişi, grup ya da topluluğun buluştuğu yeri, ortamı ifade etmektedir.
Reklam bir mal veya hizmetin satın alınmasını veya kiralanmasını sağlama ve bunu artırma amacına yöneliktir. Bu sebeple reklam, reklamı yapan ile bu ürüne ihtiyacı olan kişi arasında hukuki işlemin bir sözleşmenin yapılmasına yol açar. Bir reklamın hukuki niteliğini saptamak için, her bir reklamın içeriğine bakmak gerekmektedir. Eğer reklam, sözleşmenin esaslı unsurlarını içeriyorsa, reklamın öneri olarak kabul edilmeli; eğer esaslı unsurları içermiyorsa öneriye davet olarak kabul edilmelidir.
Reklamlar çok çeşitli araçlar kullanılarak yapılabilmektedir. En eski kitle ve iletişim aracı olan yazılı basın yani gazete ve dergiler, hedef kitleye ulaşmak için sık sık kullanılmaktadır. Bunun yanında televizyon da reklamlar için sık kullanılan, bölgesel, ulusal ya da uluslararası yayın yoluyla reklam yapılmaktadır. Ancak günümüzde teknolojinin de gelişmesi ile sosyal medya reklamları artmıştır. Reklam veren kendi markası adında websitesi oluşturabilmekte, bir sosyal medya hesabı üzerinden bağlantı (link) verebilmekte, yönlendirici kodlar ve elektronik postalar ile hedef kitleye ulaşabilmektedir.
Reklamları Düzenleyen Hukuk Kuralları
Reklamları ilgilendiren kurallar kanunlar, yönetmelikler ve tebliğlerdir. Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun, aldatıcı reklamların önlenmesi ve tüketicinin bunlara karşı korunmasını amaçlayan kanundur. Reklamların rakipler arasında da rekabet unsuru olduğu göz önünde bulundurulduğunda reklamların yanıltıcı, aldatıcı olması yani Kanunlara ve Yönetmeliklere aykırı reklamların yapılması haksız rekabete de yol açabilecektir. İşbu sebeple de haksız rekabete ilişkin hükümler de uygulanacaktır.
Blog Yazılarımız: İŞÇİNİN REKABET ETME YASAĞI
Av. Nagehan Koçer
