Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu ve Cezası
GİRİŞ
Uyuşturucu maddeler tarih boyuncu çeşitli nedenlerle kullanılmıştır. Kişi ve toplum sağlığını oldukça olumsuz etkileyen uyuşturucu maddelerden kişileri uzak tutmak adına birçok ceza ve yaptırım öngörülmüştür. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 188. maddesinde bu suçu düzenlemiştir. Söz konusu madde “uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti” şeklinde düzenlenen uzun bir maddedir.
Uyuşturucu Madde Ticareti Nedir? Uyuşturucu Kaçakçılığı Nedir?
Uyuşturucu madde ticaretinin ne olduğu Türk Ceza Kanunu’nun 188/1 maddesinde açıklanmıştır. Buna göre uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imali, ihracı, ithali veya ülke içinde satılması bu suça vücut verecektir.
- Madde 188- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
- Madde 188- (3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Nitelikli Hali Nedir?
1.Kimyasal Madde Satılması Nedeniyle Artırım
Uyuşturucu madde ticaretinin daha fazla cezayı öngördüğü bazı haller bulunmaktadır. Bunlardan birincisi uyuşturucu maddelerin kimyasal niteliklerine göre değişmektedir. 188. maddenin 4/a fıkrasında sayılan bazı uyuşturucu maddeler daha ağır kimyasal içermesi nedeniyle nitelik hal olarak düzenlenmiş ve cezanın daha ağır hükmedilmesi gerektiği öngörülmüştür.
- Madde 188/4-a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması halinde verilecek ceza yarı oranında artırır.
İşbu maddeye göre uyuşturucu ticaretinin konusunu, eroin, kokain, morfin, sentetik, kannabinoid ve türevlerinin oluşturması cezayı YARI ORANINDA artıcı hal olarak düzenlenmiştir.
2.Uyuşturucu Ticaretinin Yapıldığı Yer Nedeniyle Artırım
Uyuşturucu madde ticaretinin yapıldığı yer artırırım nedeni olup olmayacağı her somut olaya göre değerlendirilmelidir. TCK 188/4-b fıkrasında öngörüldüğü üzere uyuşturucu madde ticaretinin yapıldığı yere göre cezada artırım nedeni doğabilir.
- Madde 188/4-b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırır.
İşbu maddeye göre uyuşturucu ticaretinin yapıldığı yer yukarıda sayılan, okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane vb. yerlerin 200 metre yakınında ise ceza yarı oranında artırılır.
3.Uyuşturucu Maddenin Çocuğa Satılması Nedeniyle Artırım
Uyuşturucu madde ticaretinin ergin kişilerle yapılması bu suçun temel halidir. Fakat uyuşturucu maddelerin “çocuklara” satılması bu suçun nitelikli halini oluşturmaktadır. Bu yasa hükmü ile çocuklara satımda bir caydırıcılık yapılmak istenmiştir. Bu nedenle çocuklara satılan uyuşturucu maddenin cezası daha ağır şekilde düzenlenmiştir.
- Madde 188- (3) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
4. Üç veya Daha Fazla Kişi İle Birlikte Satılması Nedeniyle Artırım
Suçun nitelikli halleri arasında bu suçun en az üç kişi ve daha fazla kişi ile birlikte işlenmesi halinde verilecek cezanın yarı oranında artırılması gerektiği öngörülmüştür.
- Madde 188- (5) Üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
5. Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde Satılması Nedeniyle Artırım
Bu suçun işlenmesi için teşkil edilmiş bir örgüt ile birlikte bu örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenmesi de artırım nedeni olarak öngörülmüştür. Burada 3 veya daha fazla kişiyle işlenmesinden çok daha büyük bir yaptırım öngörülmüştür.
- Madde 188- (5) Suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
Korunan Hukuki Yarar
Uyuşturucu madde ticareti suçu, Türk Ceza Kanunu’nun “Topluma Karşı Suçlar” başlığı altında hükme alınmıştır. Bunun nedeni uyuşturucu ticareti suçunun sadece kişilerin sağlığına verdiği zararlar değil ayrıca toplum içinde birlikte yaşayan kişilerin uyuşturucu madde etkisindeki veya etkisi dışındaki hal ve hareketleridir. Kişilerin uyuşturucu madde etkisindeyken topluma karşı olumsuzluk doğuran birçok davranışı bulunmaktadır. Bunlara örnek vermek gerekirse; uyuşturucu madde etkisinde trafik kazası, yaralama ve öldürmeler örnek olarak verilebilir. Fakat bunun dışında uyuşturucu bağımlılarının uyuşturucuya ulaşmak için başka suç tiplerine başvurmak durumunda kaldıkları da gözlemlenmektedir.
- Bu nedenle bu suçun oluşturulmasında korunmak istenen hukuki yarar kamu sağlığıdır.
Uyuşturucu Madde Ticaretinin Cezası Nedir?
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunda kanun koyucu 4 farklı suç tipi ve ceza belirlemiştir. Nitelikli haller ile de bu suç tiplerinin ağırlaştırıcı nedenlerini sıralamıştır.
1.Uyuşturucu veya Uyarı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal ve ihraç eylemlerini işleyen fail “20 yıldan 30 yıla kadar hapis” ve “20 bin güne kadar adli para cezası” ile cezalandırılır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
2.Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, “on yıldan az olmamak üzere hapis” ve “bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası” ile cezalandırılır. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek “hapis cezası on beş yıldan az olamaz.”
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu ve Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık, failin suçu işledikten sonra duyduğu üzüntü ve pişmanlık duygusuyla birlikte bazı koşulların oluşması halinde kanun koyucunun bu durumların birleşmesi halinde faile ceza verilmemesini veya indirim yapılmasını ifade eden kurumdur.
Gönüllü vazgeçme ve etkin pişmanlık birbirinden ayırt edilmelidir. Gönüllü vazgeçme kişinin icra hareketlerinden kendi iradesiyle vazgeçmesi ve sonucu etkilemesiyle oluşmaktadır. (Gönüllü Vazgeçmeyi Anlattığımız Makalemiz = GÖNÜLLÜ VAZGEÇME)
Kanunu koyucu uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti için etkin pişmanlık hükümlerini Türk Ceza Kanunu’nun 192. maddesinde hüküm altına almıştır. İşbu maddeye göre 2 farklı etkin pişmanlık hükmü öngörülmüştür.
1.Cezaya Hükmolunmayan Etkin Pişmanlık
- Madde 192- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Söz konusu düzenlemeye göre cezaya hükmolunmaması için yapılan etkin pişmanlıkta bazı koşulların varlığı gereklidir. Buna göre;
a)Failin uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçuna iştirak etmesi gerekmektedir.
b)Kişinin gösterdiği etkin pişmanlık halinin resmi makamların öğrenmesinden önce fakat suçun işlenmesinin ardından olması gerekmektedir.
c)Fail, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaretini yapan kişileri, uyuşturucu veya uyarıcı malların imal edildiği yerler hakkında bilgi vermelidir.
d)Failin verdiği bilgiler doğrultusunda suç ortakları veya uyuşturucu maddelerin yakalanması veya ele geçirilmesi gerekmektedir.
2.Cezayı Azaltan Etkin Pişmanlık
- Madde 192- (3) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
Söz konusu düzenlemeye göre cezayı azaltan etkin pişmanlığın uygulanabilmesi için bazı şartların oluşması gerekmektedir. Buna göre;
a)Failin uyuştucu veya uyarı madde ticareti suçuna iştirak etmesi gerekmektedir.
b)Fail, uyuşturucu veya uyarı madde ticareti suç ortaklarının yakalanmasına veya suçun meydana çıkmasına yardım etmelidir.
c)Failin gönüllü olarak yaptığı yardımın resmi makamların haber almasının ardından olması gerekir. Öncesinde yaptığında ise yukarıda açıkladığımız cezaya hükmolunmayan etkin pişmanlık uygulanmalıdır.
Blog Yazılarımız: Çocuk Teslimine İlişkin İlamların İcrası
