Suçu ve Suçluyu Övme Suçu
Giriş
Türk Ceza Kanunu’nun amacı birinci maddesinde açıklanmıştır. İşbu maddeye göre ceza yasamızın amacı; kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk düzenini, kamu sağlığını, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir. Toplum barışını korumak için düzenlenen maddelerden biri olan “Suçu ve Suçluyu Övme” suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 215. maddesinde düzenlemektedir.
Türk Ceza Kanunu’nun 215. Maddesi: “İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması hâlinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”hükmünü ihtiva etmektedir.
Madde Gerekçesi : “Madde metninde suçu veya suçluyu övme suçu tanımı yapılmıştır. Buna göre suçun oluşması için, failin işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi alenen övmesi gerekmektedir. İşlenmiş olan bir suçun failini veya kanuna uymayan kişiliğini, sırf suç işlemesi sebebiyle övme hâli de cezalandırılmaktadır. Suç işlemiş olan kişinin övülmesi hâlinde, aslında bu kişi aracılığıyla işlenmiş olan suç övülmektedir.”
Övme Nedir?
Hem suçu hem suçluyu övmenin suç sayıldığı TCK’nin 215. maddesi bağlamında övmenin ne anlama geldiğinin anlaşılması gerekmektedir. Övme genel anlamı ile, birinin veya bir şeyin iyiliklerini, üstünlüklerini söyleyerek değerini yüceltmek, methetmek, sena etmek, yermek karşıtı olarak nitelendirilebilir. Övme farklı şekillerde gerçekleşebilir. Örneğin; yazıyla, sözle, pankartla, resimle, işaretle, şekille vb. gerçekleşebilir. Övme sözü, bir şeyin doğruluğunun kabul edilmesidir. Övmede, anlatma değil, bir propaganda özelliği vardır. Bu nedenle işbu suç bağlamında gerçekleştirilen eylemin övme olarak nitelendirilmesinin ardından suçun diğer unsurlarına geçilmelidir. Nitekim ortada bir övme eylemi vücut bulmamışsa diğer unsurlardan bahsetmeye gerek kalmayacaktır.
Açık ve Yakın Tehlike Unsuru
Türk Ceza Kanunu’nun 215. maddesinin ilk hali “İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklindedir. 2013 yılında 6459 sayılı İNSAN HAKLARI VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ BAĞLAMINDA BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN ile yapılan değişiklikle madde metnine “kamu düzeni açısından açık ve yakın tehlike” unsuru getirilmiştir. 6459 sayılı kanun ile yapılan değişikliğin 10. maddesi:”Maddeye eklenmesi öngörülen ibareyle, kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkmaması hâlinde, yapılan açıklamaların “suçu ve suçluyu övme” suçunu oluşturmayacağı düzenlenmektedir. (Tasarının 8.maddesi yasalaşan metninin 10. maddesine karşılık gelmektedir“şeklindedir.
İfade özgürlüğü kapsamında eklenen kamu düzeni açısından açık ve yakın tehlike ibaresi, övme fiilinin düşünce ve ifade özgürlüğünü aşması durumunda cezalandırılabilmesini öngörmüştür.
Korunan Hukuki Yarar
İlgili yasa hükmü ile korunması amaçlanan hukuki amaç, TCK’nin suç saydığı fiillerin özendirilmemesi ve bu suçu işlemeye insanların teşvik edilmemesidir. Suçu övme suçunun yanı sıra madde metninde düzenlenen suçluyu övmek de bu madde bağlamında suç sayılmıştır. İşlenmiş olan bir suçun failinin veya kanuna uymayan kişiliğinin, sırf suç işlemesi sebebiyle övme hali de cezalandırılmaktadır. Kamuya Karşı Suçlar başlığı altında düzenlenen maddenin asıl amacı kamu barışıdır.
Manevi Unsur
Suçu ve suçluyu övme suçunun oluşumu için kastın varlığı gereklidir. Kastın tanımı Türk Ceza Kanunu’nun 21. maddesinde yapılmıştır. Buna göre kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir. TCK’nin 22. maddesinde ise taksir açıklanmıştır. İşbu maddeye göre taksirle işlenen fiiller ancak kanunun belirttiği hallerde cezalandırılır. Bu nedenle suçu ve suçluyu övme suçu taksirle işlenebilen bir suç değildir. Fail, önceki suçu işleyen hükümlü ile, işlediği suçu bilerek ve isteyerek alenen övmüş olmalıdır.
Fail
Türk Ceza Kanunu’nun 215. maddesinde, “işlenmiş bir suçu veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi öven kimse” denilmek suretiyle faile bir özellik atfedilmemiştir. Bu nedenle bu suçun faili herkes olabilir.
Mağdur
Suçu ve suçluyu övme suçunun mağduru tüm toplumdur. Söz konusu suç ile suç işleyen kimseler ve bunların işlediği suçlar övülmekte, bunun yanı sıra suç işlemek de övgüye değer bir hareketmiş gibi topluma sunulmaktadır. Suçun Türk Ceza Kanunu’ndaki yeri Kamu Barışına Karşı Suçlar olmakla birlikte zaten koruduğu hukuki amaç da kamu barışıdır.
Suçun Cezası Nedir?
Madde metninde suçun cezası, bu suçu işleyen kişilerin 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir. Yani suçun üst sınırı 2 yıldır. Alt sınırı yoktur.
Sonuç
Suçu ve suçluyu övme suçunun oluşumu açısından en önemli unsurun “işlenmiş bir suç” olması nedeniyle bu suç hakkında soruşturma başlatılabilmesi için ilk önce övüldüğü iddia edilen eylemin suç olması gerekmektedir. Dolayısıyla soruşturma evresinden önce bakılması gereken ilk durum eylem hakkında bir mahkumiyet kararının varlığıdır. Ayrıca mahkumiyet kararı tek başına yeterli olmayacak ayrıca bu mahkumiyet kararının kesinleşmesi gerekecektir.
Blog Yazılarımız: KEFALET SÖZLEŞMESİNDE EŞİN RIZASI
