Şerefsiz kelimesi, Türkçede “onursuz, haysiyetsiz, namussuz” anlamlarına gelen bir sıfattır. Genellikle bir kişinin ahlaki değerlerinin düşük olduğunu veya toplum tarafından kabul edilemez davranışlarda bulunduğunu ifade etmek için kullanılır.
Hakaret, bir kimsenin onurunu, şerefini rencide edici söylemlerde bulunmaktır.
Hakaret kelimesinin sözlükte 2 anlamı vardır:
1-Onur kırma, onura dokunma
2-Küçültücü söz veya davranış
Hakaret Suçu TCK’nin 125.maddesinde düzenlenmiştir.
- Madde 125 – (1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
Şerefsiz Hakaret Suçunu Oluşturur mu?
Şerefsiz, ahlaki değerlere uymayan, dürüstlükten yoksun, saygısız ve kötü niyetli kişiler için kullanılır. Bu ifadenin kullanılması kişiyi toplum içerisinde küçük düşürür, kişiyi incitir, kişinin itibarını zedeler. Tüm bu sebeplerden dolayı şerefsiz hakaret suçunu oluşturur. Yargıtay emsal kararları da bu söylediklerimizi destekler niteliktedir.
- Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2015/9755 E, 2015/13231 K Sayılı Kararı
Sanığın İstanbul Emniyet Müdürlüğü Muhabere Elektronik Şube Müdürlüğü e-posta ihbar formu ile gönderdiği mesaj ile müşteki …’ye “ benim hakkımda men cezası veren o şerefsiz müdür ……” şeklinde hakaret ettiğinin anlaşılması karşısında, eyleminin TCK’nın 128. maddesinde düzenlenen iddia ve savunma dokunulmazlığı kapsamında kalmadığı gözetilmeden sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi,
2- Kabule göre de; iddia ve savunma dokunulmazlığını hakaret suçunda hukuka uygunluk sebebi olarak düzenleyen TCK’nın 128. maddesi ile CMK’nın 223/2-d maddesi uyarınca sanığın beraatine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi,
Kanuna aykırı ve O Yer Cumhuriyet Savcısının temyiz nedenleri ile tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden, HÜKMÜN BOZULMASINA…
- Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2015/11002 E, 2015/11351 K Sayılı Kararı
Sanığın “şerefsizler” şeklinde hakaret ettiğini belirtmesine karşın, tanığın bu beyanının soruşturma aşamasındaki kendi ifadesi, katılan ile müşteki anlatımları ve olay günü görevliler tarafından düzenlenen tutanakla da uyumlu olmadığının anlaşılması karşısında, tanığın aşamalardaki ifadeleri arasındaki çelişkinin giderilmesi giderilemediği takdirde hangi anlatıma hangi nedenle itibar edildiği açıklanıp, gerektiğinde müşteki ve katılan dinlenip sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yerinde görülmeyen gerekçe ile hüküm kurulması, Kanuna aykırı ve sanık …’ın temyiz nedenleri ile tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden tebliğnamedeki isteme uygun olarak HÜKMÜN BOZULMASINA…
- Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2021/35252 E, 2021/29888 K Sayılı Kararı
…sanık …’ın müştekiye yönelik “sapık, şerefsiz” şeklinde hakarette bulundukları iddiasına ilişkin yapılan yargılama sonunda sanıkların hakaret suçundan mahkumiyetlerine…
- Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2021/31203 E, 2022/7036 K Sayılı Kararı
Sanık … ve dosya kapsamında sanık olarak yargılanmış bulunan …’nun olay tarihinde görevli polis memuru …’a “şerefsiz sen de mi buradasın, hepiniz şebeke mi oldunuz lan” diyerek hakaret ettiklerinin iddia olunması, sanık …’unu soruşturma ve kovuşturma aşamalarında alınan savunmalarında üzerine atılı suçu kabul etmemesi, polis memuru …’ın bozma üzerine 24/05/2019 tarihli talimat duruşmasındaki beyanında kendisine hakaret edenin sanık … olduğunu söylemesi karşısında, sanığın atılı suçdan beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyet hükmü kurulması, Kanuna aykırı, sanık …’nun temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden tebliğnameye aykırı olarak HÜKMÜN BOZULMASINA…
- Yargıtay 2. Ceza Dairesi’nin 2021/12256 E, 2022/209 K Sayılı Kararı
…“şerefsizler, hepinizi sinkaf ederiz, siz bittiniz..” diyerek alenen hakaret etmesi şeklindeki eylemlerinin, 5237 sayılı TCK’nın 265/1-3, 43, 125/3-a, 125/4 ve 43. maddelerinde düzenlenen görevi yaptırmamak için direnme ve hakaret suçlarını oluşturduğu, bu şuçlar için öngörülen cezaların üst sınırlarına göre TCK’nın 66/1-e ve 67/4. maddeleri uyarınca hesaplanan 12 yıllık zamanaşımının, 14/07/2009 olan suç tarihinden inceleme tarihine kadar geçmiş bulunması, Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin açıklanan nedenle BOZULMASINA…
- Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 2021/7500 E, 2021/9199 K Sayılı Kararı
Sanığın katılana “lan şerefsiz, paramı vermezsen otogara geldiğinde seni döverim” şeklinde sözlerle hakaret ve tehdit ettiğinden bahisle sanık hakkında mahkumiyet hükümleri kurulmuş ise de, sanığın aşamalarda suçu kabul etmemesi ve olaya ilişkin tarafsız tanığın olmaması değerlendirildiğinde; katılanın soyut iddiası dışında, sanığın üzerine atılı suçu işlediğine dair mahkumiyet hükmü kurmaya yeterli, kesin ve inandırıcı delil elde edilmediği, sanık hakkında hakaret ve tehdit suçları yönünden beraat hükmü kurulması gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde hükümler kurulması, Bozmayı gerektirmiş…
- Yargıtay 2. Ceza Dairesi’nin 2020/23833 E, 2022/4035 K Sayılı Kararı
“Dümbük, şerefsiz, adi” demek suretiyle hakaret etmesi, katılanın evinin pencere camını kırması ve “evimi boşaltmazsanız kan dökme zamanı geldi, sizin beyninizi patlattıracağım” şeklinde tehditte bulunduğunun iddia edilmesi şeklindeki mala zarar verme, tehdit ve hakaret suçlarından eylemine uyan 5237 sayılı TCK’nın 151/1, 106/1-1. cümle ve 125/1. maddelerinde tanımlanan suçlar için öngörülen cezaların üst sınırına göre, aynı Kanun’un 66/1-e maddesinde belirtilen 8 yıllık dava zamanaşımının, sanığın sorgusunun yapıldığı 23/05/2013 tarihinden inceleme tarihine kadar geçmiş bulunması, Bozmayı gerektirmiş, katılan vekilinin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görüldüğünden, hükmün açıklanan nedenle BOZULMASINA…
- Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2015/4399 E, ve 2015/6764 K Sayılı Kararı
Sanığın, eski eşi Talip A.’ın cep telefonuna gönderdiği mesajda yazdığı “o iftiralarını sana ve bunu yaptıran i… avukatlarına yedirmezsem asıl namussuzum…, pislik, namussuz, şerefsi∆z, al hadi bu mesajı da al kaç para getirir diye koş avukatına hemen” şeklindeki hakaretinin, katılanlara (mesajın gösterilmesini isteme suretiyle) iletilme kastının açıkça ortaya konulması nedeniyle, yüze karşı hakaret kapsamında değerlendirilmesi gerektiği gözetilmeden ihtilat yokluğu gerekçesiyle beraat hükmü kurulması kanuna aykırıdır.
- Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2020/20817 E, 2020/12724 K Sayılı Kararı
…sanığın “şerefsiz köpekler” şeklinde hakarette bulunduğunu ifade ettikleri somut olayda, sanığın hakaret suçlamasını kabul etmemesi, hakaret ettiğinin bağımsız tanık beyanları ile de doğrulanmaması karşısında, müştekilerin soyut beyanları dışında şüpheden uzak, kesin ve somut delil bulunmaması nedeniyle sanığın beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş ve sanık …’in temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden tebliğnameye aykırı olarak HÜKMÜN BOZULMASINA…
- Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2020/18449 E, 2022/17377 K Sayılı Kararı
Sanığın, katılana “adi, şerefsiz” diyerek hakaret ettiğinin aşamalarda sanık ikrarı ile sabit olduğu gözetilmeden yerinde olmayan gerekçe ile beraat kararı verilmesi, Kanuna aykırı ve O Yer Cumhuriyet Savcısının temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye uygun olarak HÜKMÜN BOZULMASINA…
- Yargıtay 2. Ceza Dairesi’nin 2020/10391 E, 2020/7668 K Sayılı Kararı
sanık …’in baldızı olan katılan …’ye 21/10/2014 günü saat 15:41’de “Niye açmıyon telefonu götünü mü parmakladım” ve yine aynı gün saat 15:56’da “Ben sana sorarım bunu şerefsiz” şeklinde mesajlar göndermek suretiyle hakaret suçunu işlediği gerek Cumhuriyet savcılığınca bu mesajların tespit edilmesi gerekse sanığın tüm aşamalarda bu mesajları gönderdiğini ikrar etmesi suretiyle anlaşıldığından 21/10/2014 tarihinde işlediği iddia edilen hakaret suçundan sanığın mahkumiyetine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde beraat kararı verilmesi, Bozmayı gerektirmiş, katılan vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı isteme aykırı olarak BOZULMASINA…
Hakaret Suçunun Cezası ve Nitelikli Halleri
Basit haliyle işlenmiş bi hakaret suçu kamu görevlisine karşı işlenmemişse cezası üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Adli para cezasına veya hapis cezasına karar verecek kişi hakimdir. İki cezayı aynı anda veremez.
- Hakaret suçunun mağduru kamu görevlisi ise;
- Kamu görevlisinin görevinden dolayı hakarettin alenen işlenmesi,
- Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı hakaretin alenen işlenmesi
- Kamu görevlisinin mensup olduğu dinin kutsal değerlerine hakaretin alenen işlenmesi,
Halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
Hakaret Suçunda Cezayı Azaltan Nedenler Nelerdir?
TCK m.129/3’e göre, Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Hakaret Suçunun Kimler İşleyebilir?
Hakaret suçunun faili yalnızca gerçek kişiler olabilir, tüzel kişiler bu suçun faili olamaz. Fail, hakaret suçunu kasten işleyebilir. Failin olası kastı da cezalandırılır. Ancak failin taksirli hareketleri cezalandırılmaz.
Sosyal Medya Aracılığıyla Hakaret Suçu ve Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinin ikinci fıkrası “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.” hükmünü ihtiva etmektedir. Böylece kişinin sosyal medyada “facebook”, “twitter”, “instagram” gibi sitelerde hakaret içeren cümleler sarf etmesi hakaret suçunu oluşturacaktır.
Sosyal medya aracılığı işlenen hakaret suçunun herkes tarafından görülebilecek bir ortamda yapılması Yargıtay’ın ifade ettiği şekli ile “sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun alenen işlendiği” bu nedenle TCK’nın 125/4. maddesi uyarınca suçun cezasında artırım yapılması gerektiği Yargıtay’ın yerleşik içtihatları ile sabittir. Bu nedenle sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun alenen işlendiği gözetilerek verilecek ceza 1/6 oranında artırılmalıdır.
Sosyal Medya Aracılığı İle Hakaret Suçu
Hakaret Suçunda Zamanaşımı Süresi
Kural olarak hakaret suçlarında 6 aylık zamanaşımı süresi vardır. Bu zamanaşımı süresi içinde şikayet yapılmazsa kovuşturma ve soruşturma yapılmaz.
- TCK 73/1- Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
- Hakaret suçunda genel zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Hakaret Suçu Nasıl İspatlanır?
İsnadın mahkeme tarafından kabul görebilmesi için isnat edilen fiilin ispat edilmiş olması gerekir. Eğer suç isnadında bulunan kişi karşı tarafın hakaret ettiğini ispatlayamazsa ceza verilmez. Ancak, hakaret edilen kişi hakkında daha önce kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı varsa, bu durumda isnat ispatlanmış sayılır.
Hakaret suçunun ispatı çeşitli yollarla mümkündür. Günümüzdeki gelişmiş teknoloji, sayesinde artık suçların ispat olanakları artmıştır.
- TCK Madde 127 – (1) İsnat edilen ve suç oluşturan fiilin ispat edilmiş olması halinde kişiye ceza verilmez. Bu suç nedeniyle hakaret edilen hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı verilmesi halinde, isnat ispatlanmış sayılır. Bunun dışındaki hallerde isnadın ispat isteminin kabulü, ancak isnat olunan fiilin doğru olup olmadığının anlaşılmasında kamu yararı bulunmasına veya şikayetçinin ispata razı olmasına bağlıdır.
- (2) İspat edilmiş fiilinden söz edilerek kişiye hakaret edilmesi halinde, cezaya hükmedilir.
Hakaret Suçunda Deliller Şu Şekilde Sayılabilir;
- Tanık Beyanı,
- Telefon incelenmesi,
- Sosyal medya araçları,
- Yazılı her türlü delil,
- Ses kayıtları,
- Ve sair her türlü delil
Hakaret Suçu Şikayete Bağlı Bir Suç Mudur?
Hakaret suçunun basit hali şikayete bağlı bir suçtur.
- TCK Madde 131 – Hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmediği sürece mağdurun şikayetine bağlıdır. Ancak, mağdur, şikayet etmeden önce ölürse veya suç ölmüş olan kişinin hatırasına karşı işlenmişse, ölenin ikinci dereceye kadar üstsoy ve altsoyu, eş veya kardeşleri tarafından şikayette bulunabilir. Bu hüküm, suçun mağdurun rızası olmaksızın işlenmesi durumunda adaletin sağlanmasını ve suçun cezasız kalmamasını amaçlamaktadır.
Hakaret Suçunda Uzlaşma
Uzlaştırmaya tabi suçlar kanun maddesinde tek tek sayılmıştır. Kural olarak hakaret suçu uzlaştırmaya tabi suçlar arasındadır. Basit hakaret suçunda uzlaştırma yoluna gidilmesi bir dava şartıdır. Yani yargılamaya geçilmeden önce hakaret eden ile hakarete uğrayan kişi adliye eliyle görüştürülür. Bu görüşme ile ilgili tebligatlar önceden taraflara gönderilir. Bu görüşmeden sonuç alınamaması durumunda hakaret davasına geçilir. Ancak kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu şikayete tabi olmadığından uzlaştırmaya da tabi olmaz.
Stj. Av. Nursena Yıldız
Av. Serhan Cantaş
Blog Yazılarımız: Cahil Hakaret Midir?
